De twintig programmamakers en producenten van Pakhuis de Zwijger realiseren programma’s en projecten in zeven verschillende domeinen: Sociaal, Ruimte, Duurzaamheid, Technologie, Economie, Democratie en Creatieve Industrie. Wij richten ons daarbij op de praktijk en het verbeteren van het dagelijks leven in stad en regio in relatie tot het land, Europa en de wereld. Omgekeerd duiden wij hoe mondiale ontwikkelingen onze stedelijke regio en land beïnvloeden. Het is onze missie om op ieder domein ontwikkelingen bloot te leggen, heldere analyses te maken, reeds bestaande praktijken te duiden, alternatieven te bieden, innovaties te presenteren en dialoog te stimuleren.
SOCIAAL
Amsterdam (180 nationaliteiten, bijna 900.000 inwoners en jaarlijks miljoenen bezoekers) en de andere grote Nederlandse steden veranderen door urbanisatie in rap tempo en de relatie met de directie regio en de rest van het land verandert mee. Mede vanwege doorzettende migratie en digitalisering manifesteert zich een toenemende superdiversiteit, ongelijkheid en tweedeling op het gebied van werk en onderwijs, gezondheid, inkomen en wonen. Hoe betrekken we iedereen bij het komen tot nieuwe manieren van samenleven. En hoe creëren we een stad die inclusief en rechtvaardig is en een thuis betekent voor al haar inwoners en bezoekers?
Vanuit het domein Sociaal maken we programma’s rondom alle grote sociale thema’s zoals kansenongelijkheid in het onderwijs, de toekomst van werk, armoede en schulden, ongelijke levensverwachting, mensenrechten, discriminatie en racisme.
RUIMTE
Nederland heeft een lange geschiedenis van ruimtelijke ordening en zorgvuldige planning van onze openbare ruimte. Dat is ook wel nodig in een klein land met veel inwoners die allemaal ruimte nodig hebben voor wonen, werken, reizen, sporten, vrije tijd en recreatie. Hoe verdelen we de steeds schaarser wordende ruimte? Hoe komen we tot slimme, betekenisvolle en innovatieve ontwerpen van meervoudig ruimtegebruik, waarbij de ecologische footprint zo klein mogelijk is, met optimale leefbaarheid en biodiversiteit? Waar mag gebouwd worden en waar niet? Waar is ruimte voor groen, duurzame energie, water, ecologische verbindingen, nieuwe fietspaden, voetgangers, auto- en snelwegen of spoorlijnen?
Vanuit het domein Ruimte maken we programma’s binnen de disciplines gebieds- en projectontwikkeling, architectuur, de bouw, planologie en gentrificatie.
DUURZAAMHEID
Als we goede voorouders willen zijn, moeten we een leefbare en rechtvaardige wereld achterlaten voor komende generaties. De huidige klimaat-, grondstoffen en biodiversiteitscrises laten zien dat we daar nog harder aan moeten werken. Waar zitten de weeffouten in huidige maatschappelijke systemen? Hoe komen we tot ontwerpprincipes voor een nieuwe economie die een duurzame toekomst garandeert? En hoe geven we praktische invulling aan onze duurzame ambities en nemen we barrières op systeemniveau weg?
Vanuit het domein Duurzaamheid maken we programma’s over de circulaire economie, energietransitie, klimaatadaptatie, voedsel, biodiversiteit en duurzame mobiliteit. Daarbij leggen we een nadrukkelijke link vanuit de bewoners van de stad naar innovatie, ontwerpkracht en een rechtvaardige transitie op landelijk en mondiaal niveau.
TECHNOLOGIE
De overheid maakt gebruik van kunstmatige intelligentie, robots bevolken onze productielijnen, onze telefoons registreren elke stap en sociale mediaplatformen bepalen feiten en fictie. De snelle digitalisering van onze samenleving levert veel kansen, mogelijkheden en gemak op, maar brengt ook veel onvoorziene nieuwe obstakels, privacy problemen en ongewenste machtsverschuivingen met zich mee. Welke risico’s brengen nieuwe ontwikkelingen en welke veilige, rechtvaardige alternatieve perspectieven kunnen we bieden? Hoe krijgen we voldoende grip op een digitale wereld die open en toegankelijk is voor iedereen en ons aller privacy beschermt?
Vanuit het domein Technologie maken we programma’s over nieuwe apps, AI, datagebruik door overheden en bedrijven, de werking van algoritmes, blockchain, e-economy en digitale (burger)rechten.
ECONOMIE
Decennia van economische groei als uitgangspunt hebben ertoe geleid dat er in onze steden en samenleving een steeds grotere vermogensongelijkheid ontstaat. Mondiaal manifesteren zich stevige ontwrichtingen door klimaatverandering, toenemende migratie en digitalisering. Bovendien richt de COVID-19 pandemie op dit moment wereldwijd ernstige economische schade aan en ontwricht het virus ons gezondheidssysteem. Welke economische modellen zijn out-of-date en waar moeten we zoeken naar alternatieven? Hoe zorgen we voor een weerbare economie die niet groei, maar bloeiende gemeenschappen en steden garandeert? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de economie bijdraagt aan een leefbare wereld en gelijke kansen voor iedereen?
Vanuit het domein Economie maken we programma’s over de welzijnseconomie, de inperking van grootkapitaal, het belastingsysteem, pensioenfondsen en mogelijkheden voor een circulaire economie. Hierbij kijken we hoe we nieuwe economische systemen op een positieve manier voor ons kunnen laten werken.
DEMOCRATIE
Traditionele democratische instituties, zoals politieke partijen en verkiezingen, staan onder druk vanwege een toenemend wantrouwen in de bestuurlijke, ambtelijke en financiële systemen. Daarnaast nemen burgers steeds vaker zelf zeggenschap en meer verantwoordelijkheid bij het lokaal oplossen van concrete maatschappelijke vraagstukken, door de inzet van burgerinitiatieven en buurtcoöperaties. Waar liggen de kansen voor burgerparticipatie en wat zijn de valkuilen ervan? Hoe versterken we bestaande instituties en het vertrouwen erin? En welke nieuwe (lokale) democratische modellen zijn er?
Vanuit het domein Democratie maken we programma’s over democratische vernieuwing als fenomeen, alternatieve democratische modellen en burgerinitiatieven. Daarbij delen we ervaringen uit binnen- en buitenland en zetten we nadrukkelijk in op kennisuitwisseling.
CREATIEVE INDUSTRIE
Alle stedelijke en maatschappelijke opgaven zijn per definitie ontwerpvraagstukken. Daarbij ligt de nadruk steeds nadrukkelijker op een ‘human-centered’ en duurzaam design perspectief. Hoe ontwerpen we steden waarin iedereen – inclusief toekomstige generaties – zich thuis voelt? Welke rol spelen designers en kunstenaars bij het (her)overwegen en (her)ontwerpen van onze manier van produceren en consumeren? Hoe laat creatieve industrie de tekortkomingen van huidige systemen zien? En hoe kan innovatieve ontwerpkracht een uitweg bieden?
Vanuit het domein Creatieve Industrie maken we programma’s over fotografie, industrieel ontwerp, mode, architectuur en alle andere vormen van kunst en design. We gebruiken de verbeeldingskracht van ‘storytelling’ om verleden, heden en toekomst aan elkaar te verbinden en bieden een podium aan inspirerende ontwerpers, kunstenaars en initiatieven.
