Duitsland, en daarmee Europa, staat op een cruciaal kruispunt in de geschiedenis. Het Duitse parlement, de Bondsdag, heeft besloten om honderden miljarden uit te geven aan herbewapening terwijl de rechts-radicale AfD de laatste verkiezingen met bijna 40% in het voormalige Oost-Duitsland heeft gewonnen. Hoe gaat het Duitse verleden onze Europese toekomst bepalen? VPRO Tegenlicht gaat op bezoek bij een oude bekende, Maximilian Krah, een van de voormannen van de AfD. Zijn grote voorbeeld is Donald Trump, Elon Musk steun uit onverwachte hoek en Rusland zijn vriend. Tijdens de meet up gaan we in gesprek over de manier waarop het extreemrechtse AfD de democratische rechtsstaat in Duitsland bedreigt. Hoe moeten we de debatten over een mogelijk partijverbod duiden? En wat betekent dit voor de Nederlandse politiek en rechtsstaat?
We gaan in gesprek aan de hand van fragmenten uit de documentaire. Hele uitzending voorafgaan bekijken? Dat kan! Bekijk De Duitse Trump: draaiboek van een populist via NPO Start.
Over de sprekers
Britta Hosman is regisseur bij VPRO en maakte voor het YouTube kanaal van VPRO Tegenlicht een drieluik over de AfD. In het verleden maakte ze al meerdere Tegenlicht uitzendingen over de opkomst van radicaal rechts en de AfD. Voor deze aflevering dook ze in het archief, ging langs bij oude bekenden en nieuwe stemmen over de actuele situatie in Duitsland.
Ulrike Nagel is een Duits-Nederlandse journalist en is onder meer werkzaam voor podcast De Dag en Met het Oog op Morgen. Van 2012 tot 2021 werkte ze als journalist in Berlijn voor o.a. de RBB en als Duitsland-correspondent voor verschillende Nederlandse media, waaronder RTL Nieuws. Nagel is opgegroeid in Oost-Berlijn en maakte als 10-jarige de val van de muur nog bewust mee. In 2024 maakte ze daar een podcast over, Over de muur (Spotify-link)
Leon Trapman is universitair docent Algemene rechtswetenschap aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Trapman is gespecialiseerd in verkiezingsregulering en regulering van politieke partijen en publiceerde vorig jaar een artikel over de maatregelen tegen antidemocratische politieke partijen.
Kemal Rijken is journalist, historicus en Duitslandkenner. Rijken schrijft over politiek, maatschappij en geschiedenis. Hij schreef o.a. het boek Eigen Volk (2019) over de opkomst van rechts-nationalisme in Europa.
Verontwaardigde Duitsers zijn boos op Angela Merkels vluchtelingenbeleid. Wie zijn deze mensen? En wat is die steeds luider klinkende stem van de voorheen zwijgende meerderheid?
‘Als ik een Duitser was, zou ik op Merkel stemmen’. Dat zijn de woorden van voormalig president Obama bij zijn laatste bezoek aan Europa. Achter de schermen doet hij een dringend beroep op Angela Merkel om zich nogmaals verkiesbaar te stellen. In feite wordt de Duitse bondskanselier daarmee de laatste verdediger van het ‘Vrije Westen’. Wie is zij en is zij werkelijk de hoop van heel Europa?
In heel Europa wordt het geluid van radicaal rechts sterker. Mensen voelen zich anno 2018 bedreigd door de komst van migranten en zoeken naar verbondenheid en 'Heimat'. Inmiddels is er sprake van een assertief opererende ultra-rechtse beweging. De drijvende krachten achter de nieuwe radicaal rechtse beweging zijn merendeels jonge mannen met een universitaire opleiding. Zij vinden dat er tijdens hun studie maar één verhaal verteld wordt: dat van de protestgeneratie van 1968 en de links-liberalen. Met uitgeverijen, vlogs, café-avonden, jongerengroepen en een uitgekiend sociale mediabeleid mengen zij zich in het openbare debat. Hoe ziet het Europa waar zij het voor het zeggen hebben er volgens deze radicaal rechtse voorhoede uit?
