Nederland was in 1901 het eerste land met de Woningwet, de start van de Nederlandse volkshuisvestingstraditie. Overheid, corporaties en architecten sloegen de handen ineen om een einde te maken aan de erbarmelijke woonsituaties van arbeiders. Slechte ongezonde krotwoningen maakten plaats voor fatsoenlijke woningen. In deze aflevering duiken we in de geschiedenis van de volkshuisvesting en blikken we vooruit op de toekomst. De afgelopen tijd horen we dat de Nederlandse volkshuisvestingstraditie weer omarmd moet worden, dat we moeten investeren in nieuwe woningen en dat er zelfs een minister van volkshuisvesting moet komen. Wat is de kracht van volkshuisvesting?
Over dit programma
De ontstaansgeschiedenis
We duiken in de geschiedenis van de volkshuisvesting met Alice Roegholt (directeur Museum Het Schip) en Jos van der Lans (cultuurpsycholoog en publicist). Alice Roegholt is oprichter van Museum Het Schip, een museum gewijd aan de Amsterdamse School – een kunst- en architectuurstroming die nauw verweven is met de opkomst van goede volkshuisvesting door woningbouwcorporaties. Jos van der Lans schreef o.a. de Canon Volkshuisvesting. Elk van de 25 hoofdstukken vertelt een verhaal over een opmerkelijke gebeurtenis of trend in een rijke geschiedenis waarin de sociale woningbouw stap voor stap weet te ontsnappen uit de duisternis van de negentiende eeuw. Hij schreef ook de boeken ‘Het begon met dubbeltjes‘ over 150 jaar De Key en ‘Het rode geluk – een geschiedenis van de Algemene Woningbouwvereniging’ over Stadgenoot. Welke lessen leert het verleden ons voor de toekomst?
Krotwoning. Foto: Jan Reinier van der Vliet
De volkshuisvesters
Wat drijft mensen om in de volkshuisvesting te werken? We gaan o.a. in gesprek met Yentl van der Baan (medewerker zorg & overlast bij Eigen Haard) over bijzondere bewoners en verhalen en de kracht van volkshuisvesting.
De toekomst
Aan de hand van het project ‘De Eenhoorn‘ van Ymere blikken we vooruit op de toekomst van de volkshuisvesting. De 330 betaalbare, compacte en duurzame appartementen zijn in de plaats gekomen van 124 verouderde benedenwoningen. Het complex bestaat vooral uit woningen voor het toenemende aantal een- en tweepersoonshuishoudens in Amsterdam en heeft een aantal gedeelde voorzieningen (zoals een daktuin, collectieve warmtepomp, wasmachines en een lobby). De appartementen zijn voor jong en oud en voor mensen mét en zonder zorgvraag. We gaan in gesprek met Karien Rozendaal (verhuur & wonen bij Ymere), Karen Elberse (community builder Stichting Philadelphia Zorg) en bewoner Marissa Hage.
De Nederlandse volkshuisvesting is best iets om trots op te zijn. Dat wat ruim een eeuw geleden begon met ‘eilandjes in een krottenzee’ heeft in onze samenleving mee vorm gegeven en doet dat nog altijd. Het is één van de redenen waarom ons land geen desolate suburbs of ontoegankelijke getto’s kent. Onze sociale woningbouw trekt geïnteresseerde bezoekers van over de hele wereld, al vinden we het zelf zo gewoon als water uit de kraan. >>
"Arjen Lubach heeft er al eens op gewezen hoe vaak Mark Rutte de afgelopen jaren een beladen thema 'de hoogste prioriteit' toekende. De verkiezingen zijn achter de rug. Ik ken de uitslag niet op het moment dat ik dit schrijf. Maar er is geen glazen bol nodig om te voorspellen dat het nieuwe kabinet Rutte ook de hoogste prioriteit zal geven aan 'Wonen' dan wel 'Volkshuisvesting' - terminologie afhankelijk van de coalitiepartijen die aanschuiven.">>
Stadsgeograaf Cody Hochstenbach mengt zich nadrukkelijk in het debat over de woningmarkt. Om die weer op orde te krijgen, kunnen we nog een hoop leren van het beleid uit de jaren zeventig. >>
