Bouwen met hout is duurzaam. Maar om de klimaatcrisis het hoofd te bieden is er meer nodig. We moeten duurzaam gaan leven. In dit slotprogramma van een reeks over houtbouw onderzoeken we de relatie tussen houtbouw en duurzaam gedrag. Word je een duurzamer mens als je leeft in een duurzaam gebouwde omgeving? Kan houtbouw hieraan bijdragen? En hoe wordt bouwen met duurzame materialen geen hype, maar de norm?
Bouwen met hout is duurzaam. Als hout op de juiste manier wordt gekapt, op de juiste manier wordt verwerkt en op de juiste manier wordt geïmplementeerd kan het een duurzaamheidsrevolutie in de bouwwereld realiseren. Maar als we als samenleving duurzamer willen gaan leven, is bouwen met hout slechts één van de vele stappen die we moeten zetten. Nu de transitie naar hout zich steeds verder ontwikkelt ontstaat de vraag: hoe kan hout duurzaam gedrag promoten?
Tijdens deze avond gaan we in gesprek over de transitie naar hout buiten de bouwwereld. Samen met Daan Bruggink, Monique Vissers, Marjolein Overtoom, Raoul Vleugels en Lucas de Man gaan we ‘houten gedrag’ behandelen. Wat kan de invloed van hout op ons gedrag zijn?
Marjolein Overtoom is zowel bouwkundige als omgevingspsycholoog. Zij heeft daarnaast PhD-onderzoek gedaan naar hoe mensen wonen en wat zij met hun woning doen. In andere projecten (bijvoorbeeld CityZen) heeft zij onderzoek gedaan naar hoe bewoners van woningen ondersteund kunnen worden om duurzamer te leven.
Daan Bruggink is architect en oprichter van ORGA architect. Hij ontwerpt vanuit de overtuiging dat je met natuurlijke en herbruikbare materialen niet alleen prachtige duurzame gebouwen kunt creëren maar ook zorgt voor een organische balans waarin mensen, flora en fauna optimaal kunnen leven, wonen en werken. In biofilisch en biobased bouwen ziet hij de toekomst van de transitie naar een duurzame bouw.
Monique Vissers is mede-initiatiefnemer van het Ecodorp in Boekel, een circulaire woonwijk waar een gepassioneerde groep mensen zo duurzaam mogelijk in al zijn levensbehoeften voorziet. Op die manier willen zij oplossingen bieden voor alle duurzame werelddoelen (SDG’s) en dienstdoen als kenniscentrum voor duurzaam leven in alle facetten. Monique werkt daarnaast als coachend docent bij Fontys Hogescholen ICT.
Raoul Vleugels is architect en medeoprichter van Werkstatt in Eindhoven, een bureau dat zich specialiseert in het bouwen van houten woningen. Daarbij zijn zij sterk overtuigd van een holistische benadering van materiaal, energie en gezondheid gedurende het proces. Zo initieerden zij ook het Eindhovens Woongenootschap, dat zich richt op het ontwikkelen van betaalbare woningen die bijdragen aan een gezonde en duurzame leefomgeving.
Lucas de Man is mede-oprichter en curator van Biobased creations. Biobased creations ontwikkelt (kunst) installaties op basis van bio-based materialen. Hiermee onderzoeken zij de ontwikkeling van de bouw van een duurzame leefomgeving en maken ze het belang van de transitie naar een duurzame bouw tastbaar. Naast zijn werk als curator van Biosbased creations is hij bekend als artistiek leider van Stichting Nieuwe Helden, is hij (freelance) regisseur, acteur en conceptontwikkelaar. Hij presenteert verschillende culturele tv-programma’s.
"Het is opmerkelijk dat scholen behoren tot de kwalitatief slechtste gebouwen: oud, ongeïsoleerd, te koud, te warm en te veel CO2", aldus Duurzaam Gebouwd-expert Daan Bruggink van ORGA architect. Volgens hem is er namelijk veel uit scholen te halen, zelfs op macro-economisch vlak.
Biobased materialen worden nog niet veel toegepast in de bouw. Nu de roep om een meer biobased en circulaire economie steeds groter wordt, vragen maatschappelijke opgaven als klimaatverandering, CO2-uitstoot en schaarste van fossiele grondstoffen om nieuwe, duurzame oplossingen.
Het duurt even, maar dan heb je ook wat. Ecodorp Boekel. Geen Nederlandse bank durft het te financieren. En dus weken de bevlogen biologische bouwers uit naar, hoe kan het ook anders, Duitsland. Een verhaal over hout, prefab en bouwvakkers die ogen als bergbeklimmers.
Om de verduurzaming van woningen effectief te maken wil de Gedragscommunity van Duurzaam Gebouwd de informatievoorziening over bewonersgedrag aanzienlijk verbeteren. Specifieke onderzoeksrapporten uit de praktijk, afkomstig van veel ketenpartners, zijn door de TU Delft verwerkt in dit rapport.
Bij de Leenderheide, iets onder Eindhoven, woont architect Raoul Vleugels in zijn zelf ontworpen Oerhuis, dat hij zo ver mogelijk zelf bouwde met hulp van vrienden. Het huis is opgetrokken in hout en leem, en ook in hoofdvorm is het een Oerhuis.
"Het weegt niets. Dit is een steen, maar iedereen kan dit optillen." De bouwsteen die Lucas De Man laat zien, is gemaakt van champignons. Hij denkt dat het de toekomst is. Lucas De Man is de CEO en oprichter van het bedrijf New Heroes. "Binnen vijf jaar zul je veel meer van dit soort meubilair zien, veel meer muren, veel meer gebruik van allerlei soorten biobased materialen.
