Vorig jaar juni startte Amsterdam in 5 buurten (verspreid over Nieuw-West, Zuidoost en Noord) met buurtbudget pilots. In ieder stadsdeel werd 500.000 euro beschikbaar gesteld voor initiatieven die door bewoners bedacht, gekozen en uitgevoerd werden -in samenwerking met het stadsdeel. Er is met verschillende modellen geëxperimenteerd, van online stemmen tot deliberatieve werksessies. Wat voor resultaat is er in de verschillende wijken geboekt? Hoe verliep de samenwerking tussen gemeente en bewoners; en waar liepen betrokkenen tegenaan? Een terug- én vooruitblik, op zoek naar lessen voor meer zeggenschap en eigenaarschap onder bewoners en een meer duurzame samenwerking tussen bewoner en overheid.
Het leerprogramma Amsterdammers Maak je Stad! wordt in opdracht van de gemeente Amsterdam uitgevoerd door Waag, Kennisland en Pakhuis de Zwijger. In deze publieke terugkoppeling van de eerste fase, bespreekt deze maatschappelijke coalitie haar bevindingen met wethouder, ambtenaren, initiatiefnemers en andere betrokkenen uit de verschillende stadsdelen. Welke lessen kunnen we trekken uit dit eerste traject, voor de verdere uitrol van de buurtbudgetten in Amsterdam?
In 5 buurten, verdeeld over 3 stadsdelen, werd met verschillende modellen geëxperimenteerd. Hieronder is meer achtergrondinformatie te vinden over de verschillende pilots, processen, en buurten:
Slotermeer Noordoost, NW
In Nieuw-West is het totale budget (€ 500.000) toegekend aan één buurt: Slotermeer Noordoost. Hier werd het buurtbudget verdeelt door middel van een challenge: bewoners en ondernemers van Slotermeer Noordoost werden gevraagd om plannen in te dienen, om vervolgens in meerdere stemrondes met de buurt en de stadsdeelcommissie het budget over dertien ‘winnende’ plannen te verdelen. Er is veel online gewerkt (website, video, Whatsapp), aangevuld met fysieke campagnes en bijeenkomsten. Ook bijzonder: de communicatie vond in vier talen plaats, en bewoners vanaf twaalf jaar mochten meestemmen.
Over hun ervaringen met het buurtbudget in Nieuw-West vertellen vanuit het stadsdeel projectleider Joris Zevenbergen en Dagelijks Bestuurslid Emre Ünver. Als bewoner en initiatiefnemer vertelt Jeannette Koning over het initiatief Schoon Plein ’40-’45, waarmee i.v.m. corona een bewustzijnswording- zangcompetitie werd gestart:
K-buurt en G-buurt, ZO
In Zuidoost is het budget toegekend aan twee buurten, de K-buurt en de G-buurt. Iedere buurt ontving €250.000. In Zuidoost is het totale proces over de besteding van het budget overgedragen aan bewonersgroepen:
- In de K-buurt was al een actief bewonersplatform: Hart voor de K-buurt. Doordat dit platform zelf de regie kon nemen, is het proces sterk bottom-up ingericht, met veel aandacht voor de uitvoering (Doe-democratie). Er is veel aandacht gegeven aan communicatie, zowel online (nieuwsbrief, website, sociale media) als offline (bijeenkomsten, congressen, evenementen). Voor de verantwoording van hun werk, is Hart voor de Kbuurt een video-project begonnen, om zo ook de stem van de bewoner te laten klinken:
- In de G-buurt was geen actief bewonersplatform. Na een door het stadsdeel georganiseerde bijeenkomst is een groep van bewoners opgestaan die de stichting Kerngroep G-buurt Amsterdam Zuidoost in het leven heeft geroepen. Deze stichting heeft een plan met activiteiten ontwikkeld en een structuur om de financiële zaken rond het buurtbudget te regelen. Er is gedurende het proces relatief veel ondersteuning geboden door het stadsdeel. Er zijn verschillende fysieke bijeenkomsten georganiseerd en daarnaast werd er gecommuniceerd over het proces via nieuwsbrieven.
Vanuit Zuidoost vertellen initiatiefnemers Mike Brantjes en Angelique Hoogmoed uit de Kbuurt, Delano Hoost uit de Gbuurt, en Dagelijks Bestuurslid Dirk de Jager over hun ervaringen met het buurtbudget.
Bloemenbuurt en de Kleine Wereld, Noord
In Noord is het budget toegekend aan twee buurten: de Bloemenbuurt en de Kleine Wereld. Iedere buurt ontving €250.000. In Noord heeft het stadsdeel gekozen voor (een variant op) het Antwerps model voor besteding van het buurtbudget, wat zich kenmerkt door dialoog, zoveel mogelijk overeenstemming en gezamenlijke besluitvorming (ook wel ‘deliberatie’ genoemd).
- In de Kleine Wereld heeft het stadsdeel zelf het initiatief genomen voor inrichting van het proces. Dit bestond uit een aantal stappen/bijeenkomsten waarbij eerst thema’s zijn gekozen, vervolgens budget is toegekend aan de thema’s en daarna een keuze is gemaakt uit de ingediende plannen met toekenning van budget. Op dit moment zijn bewoners en/of stadsdeel aan de slag met de uitvoering van de plannen.
- In de Bloemenbuurt heeft team Democratisering het proces ingericht in samenwerking met een groep van bewoners (de zogenaamde “Hoe dan-groep”). Er is gekozen voor een vergelijkbaar proces met als verschil dat in de eerste stap eerste ideeën en plannen zijn opgehaald waarna het stadsdeel samen met een kleine groep van bewoners daaruit de belangrijkste thema’s heeft gedestilleerd.
Er zijn in Noord relatief veel fysieke bijeenkomsten georganiseerd en er is in beperkte mate gebruikgemaakt van online tools. Projectleider Merel Werner deelt haar ervaringen met het buurtbudget in de twee buurten in Noord.
