Terwijl in Den Haag de Parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen 68 getuigen en deskundigen verhoort, slaat in het Groningse Overschild de sloophamer meedogenloos toe; driekwart van het dorp moet worden afgebroken als gevolg van aardbevingsschade. De documentaire ‘Bodem in Beweging- Als werelden elkaar raken’ van Saskia Jeulink en Kees Vlaanderen vertelt over de stille ramp die zich in Groningen voltrekt en laat zien hoe de wereld van politiek Den Haag en CEO’s pijnlijk langs die van de bewoners van een klein dorp schuurt. Van 2019-2022 maakten fotograaf Gus Drake, filmer Saskia Jeulink en schrijver Martin Hillenga de Kroniek van Overschild; in foto’s, film en boek legden zij vast wat door de afbraak wordt weggevaagd. ‘De rest van het land moet weten welke ramp zich hier afspeelt.’ De komende maanden trekken Jeulink en Drake samen met bewoners van Overschild het land in, om met bestuurders, politici, journalisten en het publiek in gesprek te gaan over hoe het zover kon komen en hoe het anders kan.
Over de sprekers
Saskia Jeulink (1973) is filmregisseur. Met Symfonie voor de Veenkoloniën (2015) won zij de prijs ‘Beste Groninger Film non-fictie’ en de film werd tevens genomineerd voor de Groninger Persprijs. Weg uit de stad (2021) werd genomineerd voor Beste Groninger Film en het Noordelijk Filmfestival.
Kees Vlaanderen (1956) was tot voor kort eindredacteur bij HUMAN. Als regisseur en scenarist heeft hij al vele onderscheidende films gemaakt, waaronder ‘Jacob’s Desire’, ‘Cellenblok K’, ‘De kleine oorlog van boer Kok’ en ‘Het is uw Land’. Groningen is voor hem bekend terrein; zijn documentaire ‘Tegenwind’ gaat over de gevolgen van de aanleg van een windmolenpark bij het kleine dorp Meeden.
Gus Drake (1995) is fotograaf en maker van de expositie ‘Ode to Home’; zeven families, die hun huis noodgedwongen moeten verlaten als gevolg van de aardbevingen, gunden Drake vanaf 2019 vier jaar lang een intieme inkijk in hun huis en leven. Zijn foto’s maken tevens onderdeel uit van het door Martin Hillenga geschreven boek Kroniek van Overschild. Een toekomst zonder verleden.
Peter Kwint (1984) is sinds 2017 lid van de SP-fractie in de Tweede Kamer en woordvoerder onderwijs, cultuur en media van zijn fractie. Kwint deed als lid van de parlementaire enquêtecommissie Aardgaswinning Groningen onderzoek naar de besluitvorming over de aardgaswinning, aardbevingen, schadeafhandeling en versterking in Groningen.
Reinalda Start (1970) groeide op in Noord-Groningen en is tegenwoordig onderzoeksjournalist bij de NOS. Zij volgt al meer dan tien jaar de gevolgen van de gaswinning in Groningen. Start schreef samen met haar collega’s Heleen Ekker en Margriet Brandsma De Gaskolonie en maakte de podcast ‘Gronings gas: gewonnen of verloren?’
Cees Wildervanck, psycholoog en aardbevingsgedupeerde. Woont met zijn vrouw in het buitengebied van Overschild. Heeft recent “na tien jaar zeuren” toezegging gekregen dat de fundering van zijn huis zal worden vernieuwd maar kreeg geen vergoeding van de verdere schade.
Jan Henk de Groot wisselt als ‘Grunneger troubadour’ sterke verhalen af met gevoelige Groningse nummers.
Louis Stiller (1959) is schrijver, journalist en scenarist. In 2018 verscheen zijn boek Gasland – Nederland wordt wakker geschud, over de oorzaken en gevolgen van de gasbevingen en de mogelijke oplossingen. Met een reportage in Vrij Nederland (‘Hoe Warffum werd wakkergeschud’) won hij de Groninger Pers Prijs in 2016.
In haar rapport ‘Groningers boven gas’ stelt de parlementaire enquêtecommissie dat Nederland een ereschuld heeft aan de Groningers. De protesterende Groningers hadden gelijk, zoals ook premier Rutte toegaf: ‘Ze zijn decennialang in de steek gelaten, ze zijn te weinig gehoord en hun belangen zijn ondergeschikt gemaakt aan de financiële belangen van Nederland.’
Sinds de jaren '80 vinden er regelmatig aardbevingen plaats in Groningen als gevolg van de gaswinning. In totaal al meer dan 1600. De frequentie en kracht van de bevingen neemt toe. De zwaarste beving was in 2012 in Huizinge met een kracht van 3.6 op de schaal van Richter. Omdat de bevingen vlak onder de oppervlakte plaatsvinden zijn ze schadelijker dan natuurlijke bevingen met een zelfde score op de schaal van Richter.
