Steden floreren door diversiteit: uiteenlopende mensen mengen, klonteren samen, leren, inspireren en creëren. Dit vraagt om spontaniteit: de stad moet zich vormen naar haar inwoners, niet andersom. Een niet-spontane stad slibt dicht en stagneert. Die spontaniteit is niet vanzelfsprekend want de smooth city rukt op. Straten, pleinen, parken, buurten en wijken worden gladgestreken en dichtgetimmerd in afspraken, regels, toezicht en handhaving. Dit zorgt ervoor dat er minder plekken zijn voor creativiteit, ontmoeting en experiment. De spontane stad wordt een geplande stad. De schaarse ‘vrije ruimte’ in Amsterdam is niet veilig voor deze trend. Sterker nog, vaak wordt deze ruimte juist ingezet om een nog rauw gebied nieuw leven in te blazen, waarna het grote kapitaal interesse toont en alles gladstrijkt. Tijdens deze bijeenkomst bij De Ceuvel in Amsterdam-Noord gaan we in gesprek over wat het precies betekent om een spontane stad met vrije ruimte te zijn. En over hoe inwoners en de gemeente daar samen op kunnen sturen, hoe tegenstrijdig dat ook klinkt.
Over De Ceuvel x Pakhuis de Zwijger
Dit programma is de eerste in een reeks van vier bijeenkomsten die broedplaats De Ceuvel en Pakhuis de Zwijger samen organiseren. Gedurende 2025 agenderen we het belang van vrije ruimte en rafelranden voor een leefbaar Amsterdam. We analyseren wat de rol van ‘de spontane stad’ is. Zo komen we tot basisvoorwaarden voor het voortbestaan van deze spontane stad. Deze bijeenkomsten vinden plaats bij De Ceuvel. Voorafgaand aan de inhoudelijke programmering organiseert De Ceuvel een pay what you can Volkskeuken, vanaf 18:30. Kom lekker mee-eten, ontmoet nieuwe mensen en laat je daarna prikkelen door onze sprekers en inspirerende gesprekken.
Over de sprekers
René Boer is architectuurcriticus en stadsonderzoeker. Boer is auteur van het boek Smooth City – Against Urban Perfection, Towards Collective Alternatives, over een stad waarin de drang naar ‘perfectie’, efficiëntie en controle constant toeneemt. Dit ondermijnt het democratische en emancipatiore potentieel van de stad, en is destructief voor de ruimte voor experiment.
Tania Spaans is medeoprichter van De VerbroederIJ. Dit buurtinitiatief op een voorheen verwaarloosd stukje industrieterrein is een ‘plek voor bijzondere ontmoetingen’. Je vindt er onder meer een MoestuinderIJ, Bloemenlint, Het BiggenverblIJf voor varkens Barry & Rosita en klusplek De ZagerIJ.
Caroline Combé is hoofdplanoloog bij de gemeente Amsterdam, op de domeinen Ruimte en Duurzaamheid.
