In de programmareeks ‘Amsterdamse Iconen’ ontvangen we elke editie een bijzondere Amsterdammer waarmee we in gesprek gaan over diens werk, leven en band met Amsterdam. Ditmaal het icoon Roel van Duijn. Je kan Roel kennen als een van de oprichters van Provo. De anarchistische protestbeweging, die zich in de jaren ‘60 via provo-caties verzette tegen de consumptiemaatschappij. Hierna zette Roel de strijd voort namens Amsterdam-Kabouterstad in de gemeenteraad om een groene stad met genoeg woningen te realiseren. Met 11% van de stemmen bemachtigde de partij 5 zetels, met de leus ‘Er gaan veel kabouters op één zetel’. Het klimaatactivisme blijft een constante in zijn leven: Roel bloeit uit tot een doorgewinterde politicus en past zijn idealen toe als biologische boer. Naast een doorloop van zijn leven, reflecteren we deze avond met Roel op intergenerationeel activisme. Welke lessen trekken we uit de jaren ‘60 en hoe kan die generatie solidair zijn aan huidige protestbewegingen?
Je kan Roel van Duijn kennen als een van de oprichters van Provo, misschien wel de bekendste protestbeweging van Nederland. Samen met de anti-rookmagiër, kunstenaar Robert Jasper Grootveld, zette Roel provo op in 1965, met het idee dat de revolutie niet meer vanuit de arbeidersklasse komt, maar vanuit het ‘provotariaat’: studenten, kunstenaars, straatjeugd etc. De arbeiders zouden namelijk verslaafd zijn geworden aan het systeem en meer interesse hebben in bezit dan revolutie. Elke zaterdag kwam de beweging samen op het Spui bij het standbeeld ‘Het Lieverdje’, een beeld van een Amsterdams straatschoffie, betaald door een tabaksproducent. Dit standbeeld werd een symbool voor de strijd van de Provo’s tegen de consumptiemaatschappij. Rondom Het Lieverdje ontstond interactief guerrilla straattheater, waarbij het standbeeld steevast in de fik werd gezet door de anti-rookmagiër. De tactiek van de provo’s was het provoceren van de gevestigde orde, zoals de politie, via ludieke acties. Hiermee wilden ze de waanzin van de status quo aan het licht brengen en gebruikten de verworven publiciteit om hun boodschap over te brengen. Zo verspreidden ze wit geverfde fietsen zonder slot door de stad als collectief eigendom voor ieder die het nodig heeft. Alleen nam de politie deze in beslag omdat het mensen zou aanmoedigen tot diefstal. Roels aandeel in de beweging was het anarchisme onder de jeugd brengen. Via het krantje ‘Provo’ schreef hij over alternatieve maatschappijvormen zonder autoritaire staat, terwijl de politie hem en de hele uitgeverij op de hielen zat.
Toen Provo in 1967 zichzelf heeft opgeheven zag Roel dat het tijd werd om de alternatieve ideeën uit de beweging in werking te zetten. Zo had Provo 8 plannen bedacht: Van het Witte Huizenplan: iedereen mag in leegstand wonen, tot Witte Schoorstenen plan: tegen de luchtvervuiling van fabrieken en investeringen in schoon vervoer. Hiermee ging Roel aan de slag in de Amsterdamse gemeenteraad. Eerst voor Provo, later voor zijn eigen partij Amsterdam Kabouterstad. Met Amsterdam Kabouterstad richtte Roel een alternatieve staat op: de Oranje Vrijstaat, die een dienstverlenende staat moest zijn in plaats van een autoritaire staat. De partij zette in op biologische landbouw, het kraken van leegstand en de vergroening van de stad. Ook de raadsleden voelden zich geprovoceerd, ze noemden zich immers kabouters en geen mensen. Roel kreeg hierom geen warm welkom, maar heeft zich niet laten wegjagen. In verschillende partijen als de PPR en GroenLinks heeft hij gestreden voor meer groen en democratie in de gemeenteraad tot 2008. Zijn belangrijkste bijdrage is dat Roel heeft gestreden voor het veranderen van de democratie van enkel stemmen tot een directe democratie waarbij mensen in hun dagelijks leven ook inspraak hebben.
Tijdens deze avond zal ook een muziekduo aanwezig zijn. Op een druilerige dag in december, werd geboren; Mamma van Jente! Explosief en ritmisch onheilspellend, melodisch gevaarlijk dansbaar! Met de wortels in de winter en de bloei uit de zomer sleept dit drum en accordeon duo je mee naar een ander uitzinnig universum.
Onlangs is er een biografie over Roel geschreven als Provo, Kabouter, schaker, politicus, bioboer, liefdesconsulent, historicus en opiniemaker.
Een videoserie van 14 afleveringen over de geschiedenis van Provo.
Wat is de erfenis en wie zijn de provo's van nu?
