Afgelopen week protesteerden demonstranten in Amsterdam tegen samenwerking van de UvA met Israëlische instellingen, vanwege de zich afspelende terreur op Palestijnen in Gaza. Volgens VN-rapporteur Francesca Albanese zijn daar “redelijke gronden om aan te nemen dat de drempel die het plegen van de misdaad van genocide aangeeft, is bereikt”. Genocide is door de Verenigde Naties unaniem aangenomen als ernstig misdrijf tegen de mensheid. Artikel 90 van de Nederlandse grondwet gebiedt dat “de regering zich actief inzet voor de bevordering van de internationale rechtsorde”. In Artikel 9 staat dat “iedereen en iedere groep het recht [heeft] om in het openbaar bij elkaar te komen, bijvoorbeeld voor een vergadering of een betoging of een demonstratie”. Toch vond tijdens de protesten buitenproportioneel politiegeweld plaats op last van de driehoek: de Amsterdamse burgemeester, officier van justitie en politiechef. Tijdens het uitoefenen van hun recht op geweldloze demonstratie in de publieke ruimte heeft de politie ook bezoekers, stagiairs en medewerkers van Pakhuis de Zwijger geslagen.
Hoe verhouden de keuzes van de Nederlandse en Amsterdamse overheid zich tot het internationaal recht en de grondwet? Wat betekent het als het democratische recht op demonstratie wordt geschonden? En wat zijn de gevolgen als media schendingen van Artikel 9 en 90 onderbelicht laten? In gesprek met een jurist, journalist, gemeenteraadslid, mensenrechtenorganisatie, UvA-medewerker en ervaringsdeskundige student-activist.
Over de sprekers
Maya-Nora Saaid is journalist en producer bij Middle East Eye: een in Londen gevestigde onafhankelijke nieuwswebsite over het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Maya Nora behandelt gelijke rechten voor minderheden, vluchtelingen, politiek, geschiedenis en cultuur op TikTok.
Jelle Klaas is mensenrechtenadvocaat en werkzaam voor PILP. PILP voert strategische rechtszaken voor mensenrechten in Nederland uit, onder andere over etnisch profileren, privacy en veel rondom het recht op demonstratie. Hij stond verschillende demonstranten en activistische organisaties bij.
Marjolein Kuijers is beleidsmedewerker Demonstratierecht bij Amnesty Nederland. Ze heeft bijna vijftien jaar ervaring in mensenrechten NGOs in Nederland en Latijns-Amerika, met de afgelopen acht jaar een focus op het demonstratierecht en vrijheid van meningsuiting in Nederland. Voor ze bij Amnesty begon werkte ze ondermeer bij PILP op hetzelfde onderwerp. Voor beide organisaties heeft ze veelvuldig de inzet van waarnemers bij demonstraties gecoördineerd; zo ook afgelopen woensdag bij de UvA-protesten.
Rébecca Franco is als postdoctoraal onderzoeker verbonden aan het Amsterdam Institute for Social Science Research van de Universiteit van Amsterdam, waar zij onderzoek doet naar de platformisering van sekswerk. Eerder schreef zij een proefschrift en publiceerde zij over constructies van ras in de regulering van intimiteiten. Haar onderzoek richt zich in bredere zin op de regulering van seks en intimiteit.
Nilab Ahmadi is Amsterdams gemeenteraadslid voor de Lijst Ahmadi-Veldhuyzen. Voorheen was zij raadslid en beleidsmedewerker bij de Amsterdamse fractie van BIJ1. Daarnaast is zij algemeen en strategisch leidinggevende bij STIL Utrecht, een hulporganisatie voor mensen zonder verblijfsvergunning.
Marisella de Cuba is antiracisme-activist bij onder andere Kick Out Zwarte Piet (KOZP) en klachtbehandelaar bij Controle Alt Delete. KOZP kreeg in de beginjaren veel politiegeweld te verduren. Inmiddels komt het geweld vaker van omstanders, met als dieptepunt november 2022 in Staphorst, waar demonstranten van KOZP werden aangevallen door een woedende menigte. De politie greep niet in. Leden van KOZP werden sinds 2013 twee keer zo vaak gearresteerd als hun tegenstanders. Sinds De Cuba begon als activist werden haar gegevens al honderden keren door de politie opgevraagd, en kwam ze in het systeem van ‘complexe probleemgevallen’, bedoeld voor ex-gedetineerden of radicaliserende personen.
Danique van den Breemen is student Toegepaste Psychologie, woonachtig in Amsterdam en stagiair-programmamaker bij Pakhuis de Zwijger. Ze was aanwezig bij de studentenprotesten op de UvA-campus. Daar werd zij op woensdag 8 mei door politieagenten op haar hoofd geslagen, met verwondingen en een hersenschudding als gevolg.
Rosa* (naam gefingeerd omwille van veiligheidsoverwegingen) is student aan de Universiteit van Amsterdam en mede-organisator van de studentenprotesten in mei 2024.
Je bent het ergens niet mee eens, of juist heel erg voor iets of je wilt aandacht vragen voor een bepaald onderwerp. Je gaat de straat op. Je kunnen uitspreken en je stem laten horen, is een belangrijk onderdeel van de democratie. Zo kan elke burger samen met andere burgers invloed proberen uit te oefenen op ontwikkelingen in de maatschappij. Maar wat zijn de regels? Moeten alle demonstraties altijd door kunnen gaan? En mag je de weg blokkeren of voor het huis van een minister demonstreren?
Geweldsincidenten bij demonstraties, excessief geweld met politiehonden, discussie over de taser: politiegeweld is voortdurend in het nieuws.
The International Court of Justice (ICJ) ordered provisional measures on January 26, 2024, in South Africa’s case alleging that Israel is violating the Genocide Convention, Human Rights Watch said today. The court adopted “provisional measures,” or binding orders, that include requiring Israel to prevent genocide against Palestinians in Gaza, enable the provision of basic services and humanitarian assistance, and prevent and punish incitement to commit genocide.
There are "reasonable grounds" to believe that Israel is committing genocide against Palestinians in Gaza, the UN Special Rapporteur on the situation of human rights in the Occupied Palestinian Territories said.
Application of the Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide in the Gaza Strip (South Africa v. Israel) Request for the indication of provisional measures.
