Filantropie, een Grieks woord dat letterlijk ‘liefde voor de mensheid’ betekent. Het is immers het idee dat we uit liefde geven. Tegenwoordig verstaan we onder filantropie de ontwikkeling van privé-initiatieven voor het publieke welzijn, met als doel het verbeteren van levensomstandigheden. In essentie is het natuurlijk iets goeds dat we ons geld geven aan doelen die ons aan het hart gaan. De vraag is in hoeverre filantropie vanuit liefdadigheid werkt, zeker als het komt vanuit de allerrijksten. Miljardairs zoals Bill Gates krijgen veel kritiek op hoe zij hun filantropische missies vormgeven. Zo kunnen ze de democratisch gekozen regeringen en hun doelen omzeilen en schuilt er ook wel eens een verdienmodel achter die goede bedoelingen. Daarnaast krijgen goede doelen vaak het verwijt dat ze hun geld niet op de meest effectieve manier besteden, er gaat te weinig naar projecten en te veel naar de interne organisatie bijvoorbeeld. Met al deze berispingen kun je je afvragen: heeft filantropie wel zin? Hoe ontwikkelen we een filantropische sector die een waardevolle toevoeging vormt in de samenleving?
Deze avond gaat over goed geld geven. Of het nou gaat om miljoenen of tientjes, voor alle bedragen is het belangrijk om stil te staan bij wat er met het geld gebeurt en wat voor soort initiatieven te steunen. Moeten we uitgaan van vertrouwen of juist meer transparantie en verantwoording verwachten van goede doelen? We gaan in gesprek over manieren om geld op een democratische en eerlijke manier te kunnen geven en verdelen. Hoe werkt de filantropische sector en hoe kan het beter?
Over de sprekers
Annemiek Bosboom heeft bijna 20 jaar ervaring op het gebied van fondsmanagement en duurzaamheid, binnen zowel non-profit als de corporate sector. Sinds 2021 is ze werkzaam bij het platform Doneer Effectief waar ze adviseur is aan grote donateurs.
Arjen de Wit is docent en onderzoeker bij het Centrum voor Filantropische Studies aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Zijn promotie onderzoek focuste op de gevolgen van overheidsbezuinigingen voor goede doelen. Op dit moment doet hij veel onderzoek over de rol van vrijwilligerswerk in de maatschappij en de impact van vrij besteedbare giften.
Tim Meijers is docent Morele en Politieke Filosofie aan de Universiteit van Leiden. In 2018 schreef hij samen met hoogleraar Ingrid Robeyns mee aan een verkenning van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid over ‘Filantropie op de grens van overheid en markt’.
Salsabil Fayed is onderzoeksjournalist bij het Bureau Brussel team van Follow the Money. Ze schreef mee aan een serie artikelen over de invloed van grote (Amerikaanse) filantropen op de Europese beleidsvoering.
Esther Meester coördineert een programma voor het bevorderen van filantropie in landen in het mondiale Zuiden bij de nonprofit Wilde Ganzen. Hierdoor wil de organisatie meer lokale, horizontale steun opgang krijgen en ontwikkelingssamenwerking verder dekoloniseren.
Rutger Bregman noemt effectief altruïsten morele astronauten. Maar hebben ze ook gelijk door het goede te berekenen?
Steenrijke Europese en Amerikaanse families zijn een drijvende kracht achter de Brusselse lobby van maatschappelijke organisaties (ngo’s). Vaak gaat het om ondernemers die hun kapitaal verdienden dankzij de vrije markt, maar die nu geld steken in organisaties die daaraan juist perk en paal willen stellen. Achter de gulle giften van een enkele filantroop gaan ook andere belangen schuil.
Nederlanders doneren eenderde van hun giften aan goede doelen in december. Door belastingontwijkende miljardairs staat filantropie er soms slecht op. Toch is geld geven onmisbaar om de boel bij elkaar te houden, zeggen onderzoekers.
