In het derde programma in de reeks Gekaapt door het kapitaal gaan we in op de invloed van grote commerciële partijen in de kinderopvang. In Nederland wordt de kinderopvang grotendeels publiek gefinancierd, door belastingen en premies (2,2 miljard euro aan belastinggeld, 1,3 miljard euro aan werkgeverspremie). Waar gaat dat geld heen? Tot eind jaren negentig was het grootste deel van de kinderopvang aanbieders een stichting. Onderzoek van het Centraal Bureau voor Statistiek toont dat de meeste aanbieders in de kinderopvang nu een profit rechtsvorm hebben, en dus winstgevend zijn. Slechts een klein gedeelte (in 2023 nog maar 18,5%) van de kinderopvang aanbieders is een non-profit organisatie.
In de eerste jaren van dit millennium werd de kinderopvang steeds meer een markt, met als doel om de schaarste in de kinderopvang op te kunnen lossen. Gemeentelijke subsidies werden voortaan ook aan commerciële aanbieders verstrekt, en met de Wet kinderopvang (2005) veranderde de financiering van de organisaties. Eerst kreeg de kinderopvang subsidie van de overheid, nu krijgen ouders een tegemoetkoming naar inkomen, de kinderopvangtoeslag. De overheid bepaalde een maximum uurtarief. Als de kinderopvang meer kost dan dit maximum, is de rest voor eigen rekening.
Het verdienmodel was geboren, en in de jaren die volgden begonnen grote commerciële partijen en private equity langzaam maar zeker met de opkoop van kinderopvangorganisaties. Zo komen we bij de verschillende soorten organisaties in deze sector: aan de ene kant de grote commerciële partijen en private equity, aan de andere kant de maatschappelijke kinderopvangorganisaties (zowel BV’s als stichtingen). De eerste groep koopt en verkoopt de locaties op om zo winst te maken, de tweede groep heeft als belangrijkste doelstelling om het rendement te investeren in het verbeteren van de eigen organisatie. Winst is op zichzelf natuurlijk geen probleem. Grote winst (en winst als belangrijkste oogmerk) wórdt echter wel een probleem wanneer we terugdenken aan de hoeveelheid publiek geld die in deze sector gestopt wordt. Hoe zorgen we dat publiek geld goed besteed wordt? En dat we vanuit maatschappelijke verantwoordelijkheid de kinderopvang organiseren.
Op 11 juni gaan we in Pakhuis de Zwijger in gesprek met experts uit de sector over dit onderwerp. Praat je mee? Reserveer hier je gratis plek.
Dit artikel werd geschreven op basis van het artikel Peuters zijn een ‘markt’ van Mirjam de Rijk.
