Dagelijks worden Nederlanders blootgesteld aan maar liefst vijfduizend reclames. Reclames werken, en dus ook reclames die niet-duurzaam gedrag normaliseren. Denk aan reclames die jou verleiden tot het kopen van benzineauto’s, vliegtickets, cruisereizen, vlees en fast-fashion. Allemaal diensten of producten waarbij fossiele brandstoffen worden gebruikt. Een verbod op fossiele reclames is volgens wetenschappers een belangrijke maatregel om de transitie naar een duurzame samenleving te versnellen. Steeds meer gemeenten nemen dan ook het initiatief om fossiele reclames te verbieden. Maar de echte wereldprimeur is behaald door Den Haag, wat de eerste stad ter wereld is die reclames voor vliegreizen, SUV’s en cruiseschepen gaat verbieden, mede dankzij Stichting Reclame Fossielvrij. Kunnen we met deze overwinning spreken van een sociaal kantelpunt? Pakhuis de Zwijger sprak met Leonie Gerritsen, gemeenteraadslid bij Partij voor de Dieren in Den Haag. Zij speelde een belangrijke rol in de overwinning van Den Haag en deelt met ons haar ervaringen en wat deze mijlpaal voor de toekomst kan betekenen.
Wat is het belang van fossiele vrije reclames in de strijd tegen klimaatverandering?
Eigenlijk zou ik deze vraag om willen draaien. Waarom laten we het toe dat er reclame wordt gemaakt voor producten die bewezen schadelijk zijn voor de gezondheid en het milieu? Aan de ene kant liggen er de afspraken uit het Parijs akkoord en is onderzocht dat grootschalige gedragsverandering essentieel is om die doelen te halen. Aan de andere kant laten we grote bedrijven reclame maken voor producten en diensten die die doelen ondermijnen.
Hoe voelt het om de eerste stad ter wereld te zijn met een verbod op fossiele reclames?
Dat is geweldig! Er zijn over de hele wereld artikelen geschreven over ons succes. Naar aanleiding daarvan nemen mensen van over de hele wereld contact met ons op om te vragen hoe zij dit ook kunnen doen. Dat is precies het sneeuwbaleffect waar we op hoopten.
Welke argumenten waren volgens jou doorslaggevend voor de gemeenteraad om dit besluit te nemen?
Een aantal partijen waren bang dat het juridisch geen stand zou houden, maar gelukkig werden wij gesteund door juridisch specialisten, die al hun argumenten konden weerleggen.
Verwacht je dat meer gemeenten dit voorbeeld zullen volgen en hoe zal jij daarbij betrokken zijn?
Dat verwacht ik zeker. Zoals ik zei, hebben veel mensen al contact met ons opgenomen om tips te vragen. Bij deze ook de oproep aan andere politici en betrokken burgers om ons voorstel te downloaden van onze website en vooral te hergebruiken in hun eigen stad.
Wat kunnen anderen gemeenten leren van jullie aanpak?
Dat het belangrijk is om echt in te zetten op fossiele reclames verbieden in de APV (lokale wetgeving), en niet alleen in contracten met reclamebedrijven. Dat zorgt voor eenduidigheid, snelheid en duurzaamheid.
Beschouw je deze overwinning als een sociaal kantelpunt in de strijd tegen klimaatverandering?
Absoluut. Net zoals het reclameverbod op tabak een verandering teweegbracht in het imago van roken. Hiermee laten we zien dat het gebruik van fossiele producten niet willen stimuleren, maar ontmoedigen. Dat we ons als overheid moeten inzetten om in te zetten op gedragsverandering.
Op dinsdag 22 oktober is de vierde aflevering van de Tipping Points-reeks, over smeltend permafrost en hoe Stichting Reclame Fossielvrij een sociaal kantelpunt afdwingt tegen manipulatieve reclames van de fossiele industrie. Meld je aan voor het programma Diepe Gronden via deze link.
Den Haag is de eerste stad ter wereld die fossiele reclame via de lokale wet verbiedt. De gemeenteraad stemde vandaag voor het initiatiefvoorstel van de Haagse Partij voor de Dieren dat dit verbod regelt. Leonie Gerritsen (PvdD): ‘Den Haag wordt de eerste stad ter wereld die fossiele reclame echt verbiedt. Dit is een belangrijk signaal dat de regeringsstad afgeeft: we moeten af van onze fossiele verslaving.’
MSC Cruises mag in reclames geen omstreden beweringen meer doen dat zijn cruises duurzaam zijn. De Reclame Code Commissie (RCC) heeft het cruisebedrijf op de vingers getikt na reclames dat passagiers met het cruisebedrijf op een duurzame vakantie kunnen gaan.
Amsterdam moet verboden terrein worden voor ‘fossiele reclame’ zoals voor vliegvakanties en auto’s met een brandstofmotor. Ook reclame voor vlees en ander voedsel van dierlijke herkomst moet worden uitgebannen.
