In een tijd van geopolitieke spanningen, gewapende conflicten en mensenrechtenschendingen staat het internationale recht steeds vaker ter discussie. Hoe effectief zijn de systemen die bedoeld zijn om vrede en gerechtigheid te waarborgen? Op maandag 31 maart organiseren PAX, Oxfam Novib en Pakhuis de Zwijger een verdiepend programma over de beperkingen en mogelijkheden van het internationale recht, met een focus op de situatie in Israël en Palestina.
Dubbele standaarden en rechtvaardigheid
Het internationaal recht, met instituties als het Internationaal Strafhof (ICC) en het Internationaal Gerechtshof (ICJ), is in het leven geroepen om misdaden tegen de menselijkheid te vervolgen en wereldwijde conflicten te beslechten. Toch blijkt in de praktijk dat deze juridische mechanismen lang niet altijd effectief zijn. Sancties worden omzeild, veroordelingen blijven uit en politieke belangen bemoeilijken de handhaving van het recht.
Het internationaal recht zou staten en individuen moeten beschermen tegen oorlogsmisdaden en mensenrechtenschendingen. Maar in Gaza en de Westelijke Jordaanoever blijkt hoe politieke belangen de handhaving van internationale verdragen beïnvloeden.
Dit roept de vraag op: in hoeverre biedt internationaal recht werkelijk bescherming en gerechtigheid?
Een kritische blik op internationaal recht
Bij dit programma brengen we experts samen om de effectiviteit en beperkingen van het internationaal recht te analyseren. De avond begint met een historisch overzicht van het internationaal recht en de ontwikkeling ervan door André Nollkaemper, hoogleraar internationaal recht aan de Universiteit van Amsterdam.
Vervolgens duiken we in de juridische implicaties van internationale verdragen en de rol van internationale gerechtshoven met Marieke de Hoon, universitair hoofddocent internationaal strafrecht.
Tot slot bespreken we hoe juridische procedures worden ingezet om staten en overheden ter verantwoording te roepen, met Thomas van der Sommen, advocaat en expert in mensenrechtenzaken. Aan de hand van de F-35 zaak – waarbij Nederland wordt aangesproken op de levering van wapens aan Israël – laten we zien hoe juridische stappen invloed kunnen hebben op internationale conflicten.
Wat staat er op het spel?
Staten die het internationaal recht schenden, kunnen in theorie voor internationale gerechtshoven worden gebracht. Maar in de praktijk zijn er vaak politieke en juridische obstakels die dit bemoeilijken. Wat betekent het voor de rol van het internationaal recht dat deze zo ineffectief blijkt te zijn? En welke gevolgen zal de opstelling van de nieuwe regering van de VS hebben voor de rol van internationaal recht?
Ook Nederland heeft zich door de ondertekening van internationale verdragen verplicht tot bepaalde normen en waarden. Maar wat gebeurt er als Nederland deze verplichtingen niet nakomt? Wat zijn de juridische en morele consequenties van nalatigheid, bijvoorbeeld in het geval van wapenleveringen aan conflictgebieden? En hoe kan Nederland een rol spelen in het versterken van de internationale rechtsorde?
Deze avond biedt een scherpe analyse en een genuanceerd gesprek over de toekomst van internationaal recht en rechtvaardigheid. Of je nu werkzaam bent in de juridische sector, geïnteresseerd bent in internationale politiek of gewoon een kritische blik wilt werpen op de werking van ons rechtssysteem.
