Stichting Pollif Projects ontwikkelt transdisciplinaire kunstprojecten over het niet-menselijke en diep-menselijke in samenleving. Ze combineren kunst met wetenschap, beleid en kennis om gevoelens en zintuigen aan te spreken, en zo het gesprek op een dieper niveau te voeren. Pollif zoekt samen met wetenschappers, kunstenaars en activisten alternatieven voor maakbaarheid, en wil een ecosysteem creëren waarin mens- en niet-menselijke vraagstukken onderzocht en gedeeld worden. Mirthe Dokter is artistiek leider en medeoprichter van Pollif Projects. We stelden een aantal vragen aan haar over de projecten van Pollif.
Waar komt de naam Pollif Project vandaan?
Pollif staat symbool voor een nog niet bestaand wezen. Dit wezen noemen we een Pollif. Een verbinder in een ecosysteem. Een fantasiediertje met een eigen aanpak richting de wereld. De naam kwam voort vanuit mijn onderzoek naar de zeeschildpad. Er zijn heel veel soorten zeeschildpadden. Pollif is een soort verbastering van één van die soorten. Als een koosnaampje voor de schoonheid van het dierenrijk. We hebben Pollif Projects opgericht om meer ruimte te geven aan de blik richting de natuur, ecologie, het niet menselijke. Pollif Projects is er voor kunstprojecten waarin alle disciplines welkom zijn: beeldende kunst, performance, muziek, schrijven, film, etc. We gebruiken die disciplines in ons artistieke veldonderzoek, waarbij we samenwerkingen aangaan met wetenschappers, beleid, studenten, sociale instellingen
Waar is jouw interesse voor de natuur en wetenschap ontstaan?
Toen ik al lang en breed volwassen was besefte ik me ineens weer dat ik altijd een grote interesse had in hoe de natuur werkt, maar dat deze interesse totaal verwaterd was geraakt. Hoe kon dat zijn gebeurd? Ik had nooit overwogen ecoloog te worden en was zo de kunstwereld in gerold. Nu kriebelde het om met een been de wetenschap in te stappen. Kan ik via een omweg alsnog ecoloog worden, maar dan op een andere manier? Dit enthousiasme werd gedeeld met mijn compagnon/partner Tim Hammer. We begonnen met het maken van voorstellingen over dierlijk gedrag (De Balts en STRIJD), waarbij we samen werkten met evolutiebiologen. In 2018 werd ik in Ghana met de neus op de feiten geduwd: erosie, afval, hitte, verzilting, een uitstervende zeeschildpad. De zee schreeuwde hoe alles in sneltreinvaart veranderde. Dat was het begin van een langdurig artistiek onderzoek naar de zee, ecosystemen, en de zeeschildpad als mijn gids. We verbonden ons aan wetenschappers, universiteiten, natuurorganisaties en deelden onze creaties. En zo ontwikkelde we een artistieke werkwijze die als doel heeft om deze kwesties op een andere manier te benaderen: via de handen, via het doen, via metaforen, via kunst. Sindsdien proberen we als artistieke veldwerkers aanwezig te zijn in de wereld van de wetenschap, onderzoek, beleid en kunst.
In de ecosysteem installatie ‘Beyond the Sea’ duiken jullie met het publiek de diepzeewereld in. Hoe is dit project tot stand gekomen en wat heeft jullie geïnspireerd of juist diep geraakt?
Tijdens mijn nachtelijke patrouilles aan de kust in Ghana raakte ik gefascineerd door de sporen van de oudste nog (net) niet uitgestorven zeeschildpad op aarde: de leatherback seaturtle. Dit spoor, van wel drie meter breed, is als een tekening, een boodschap uit een prehistorisch tijdperk. Metaforisch denkend zou je kunnen zeggen dat het je iets wil vertellen over de historie van de planeet. In de trend van: “Volg dit pad, richting zee. Je bent onderdeel van dit alles. Kijk maar naar mij, een dier dat al miljoenen jaren op aarde is, vele klimaatcrisissen heeft overleefd, zie mijn veerkracht’’. Ik wilde dit spoor namaken. Want: als ik het kan namaken, kan ik dan in haar perspectief stappen? Ik raakte gefascineerd van ecosystemen in zee. Dit onzichtbare veerkrachtig web dat al het leven verbindt en waar de hele planeet van afhankelijk is. Met marine ecoloog Marjolijn Christianen (WUR) begon ik hier modellen van na te bouwen. Dat uitte zich in de ecosysteem installatie. Ondertussen raakte ik zwanger en had ik het gevoel zelf vol te stromen met zeewater. In Beyond the Sea komen al deze (water)lagen samen: Het belichamen van de sporen van de zeeschildpad, de poging in een ecosysteem rond te bewegen en het besef dat de zee dichterbij was dan ik dacht, onderdeel is van ons hele mens zijn. Wat me daarin raakt is hoe je je verbonden kunt voelen met de zee, zonder dat ik er naartoe hoefde te gaan. Dat ik het terug kon vinden in mijzelf. Dat daar al de sleutel ligt. Dat is het gevoel wat we ons publiek willen meegeven. Een gevoel van verbinding met dit onbegrijpelijk grote allesbepalende water.
Hoe verhoudt jullie werk zich tot de huidige klimaat problematiek en wat proberen jullie daarmee te bereiken?
Pollif gelooft in de kracht van creatie als middel om een verandering als deze aan te kunnen. Dat de omstandigheden op aarde onlosmakelijk gaan veranderen is duidelijk. De uitdaging is om hierbij mee te durven bewegen, flexibel te zijn, te durven inleveren, te durven inleven (in al dat andere). Gevoelens van angst en ongerustheid de ruimte te geven, en te zoeken naar een tool om dit te uiten. Die tool is kunst. En dan niet: het bekijken van kunst op een afstand. Maar: het samen zoeken naar wat je kunt maken, hoe je gedachtes creatief kunt vertalen, als middel om dit moeilijke gespreksonderwerp anders aan te vliegen. We willen de klimaatspier trainen: Een spier in onze hersenen die lang ongetraind is geweest. Maar wij denken dat we haar sterker kunnen maken door met deze onderwerpen bezig te zijn vanuit dat waar de mens specifiek goed in is: verbeelding inzetten en verplaatsen in andere perspectieven. Zo kunnen we weerbaarder worden, veerkrachtiger (zoals een ecosysteem) in een tijd van grote klimaatveranderingen. Eerst is er spierpijn, maar na de verzuring en de pijn komt er kracht vrij.
Wat voor toekomstige projecten hebben jullie op de planning staan?
We spitsen project Beyond the Sea meer en meer toe op gelegenheden zoals de Tipping Points avonden bij Pakhuis de Zwijger. Momenten waarin mensen samen komen vanuit verschillende vakgebieden, uitwisselen over de relatie tussen de mens met de natuur. Zo waren we afgelopen maand met een performance en een installatie te zien op de Noordzeedagen van Rijkswaterstaat en op conferentie ‘Pathways to Sustainability’ van Universiteit Utrecht. Hier verzorgde we naast performance Beyond the Sea ook een workshop en spoken word. Deze aanpak zetten we door: dit project is er om op plekken waar dit onderwerp speelt een andere snaar te raken. Om samen te improviseren met het materiaal dat wij gemaakt hebben en het gesprek op een ander vlak te laten resoneren. Er een laag aan toe te voegen of je op een ander been te zetten. Heb jij hier behoefte aan? Laat het ons dus weten!
Daarnaast gaan we met marine ecologen aan het werk binnen een nieuw onderzoek naar rewilding van kustgebieden. Wij vertalen onderzoek naar artistieke output die toegankelijk is voor het brede publiek. Maar ook om wetenschappers een breder klankbord te geven tijdens hun lopende onderzoek. We hopen in de toekomst als creatieve veldwerkers meer en meer aanwezig te zijn bij onderzoeken, op symposia, conferenties, op universiteiten. Samen te werken met studenten en wetenschappers en kunstenaars discipline breed. Tegelijkertijd blijven we met ons werk actief zichtbaar in het culturele veld. Zo werken we samen met verschillende musea, theaters, festivals, uitgeverijen en filmplatforms. We nemen de ene wereld mee naar de andere, en andersom.
Op dinsdag 3 december wordt tijdens de vijfde aflevering van de reeks Tipping Points een performance uit Beyond the Sea van Pollif Projects gepresenteerd. Je kunt je hier aanmelden voor deze avond. Of bekijk de documentaire De Geharde Rug op VPRO 2DOC, waarin het grootschalige zeeschildpaddenonderzoek van Mirthe centraal staat.
