In de huidige oorlog tussen Rusland en Oekraïne is de juiste informatie van levensbelang. Hoe weten we wat wel/niet waar is in een wereld die overspoeld wordt door nepnieuws en desinformatie? Verwarring zaaien is een machtig wapen. Onze online newsfeeds zijn een slagveld geworden voor de grootmachten. De Russen lijken meesters in het strategisch inzetten van desinformatie. Russische trollen produceren voortdurend hele en halve onwaarheden, nepnieuws dat verschijnt op sociale media en nieuwssites. Doel: verwarring zaaien, bevolkingsgroepen uit elkaar spelen en bondgenootschappen onder spanning zetten. In de Baltische staten zijn ze gewend aan deze informatieoorlog -Litouwen loopt voorop in de strijd tegen desinformatie. VPRO Tegenlicht filmde er twee jaar geleden en keert nu -met de Russische opmars in Oekraïne- terug naar Vilnius, waar de strijd tegen deze desinformatie nog heviger uitgevochten wordt dan destijds.
De VPRO Tegenlicht documentaire “De waarheid als wapen” wordt op maandag 21 maart om 22:15u uitgezonden op NPO2.
N.B. De eerder bevestigde spreker Galina Timchenko (Meduza) is helaas verhinderd om deel te nemen.
Over dit programma
We starten de avond met een gesprek over het maakproces van de aflevering samen met:
- Mea Dols De Jong is regisseur bij VPRO Tegenlicht, en maakte onder meer de Tegenlicht afleveringen Trollen, Trump en Thierry en Aan het front van de informatieoorlog. De laatstgenoemde is twee jaar geleden gefilmd in Litouwen, en daar bouwt de aflevering van 21 maart op voort.
- Sasha Ourikh is onderzoeker bij de VPRO, en is bij meerdere producties, documentaires en tv-series betrokken geweest. De expertise van Ourikh ligt in Oost-Europa en Rusland.
Vervolgens zetten wij het gesprek voort over de impact van desinformatie en het belang van onafhankelijke pers. Wat kunnen we doen om desinformatie te herkennen? En hoe vecht je succesvol tegen desinformatie en leugens? We gaan hiervoor in gesprek met:
- Ruth Kronenburg is directeur Operations bij Free Press Unlimited. Zij is verantwoordelijk voor financiën, personeelszaken, interne en externe communicatie en het beschermen van kennis, kwaliteit en veiligheid. Free Press Unlimited heeft recent de coalitie Media Lifeline Ukraine opgezet, om de stroom van betrouwbare informatie in leven te houden binnen en buiten Oekraïne.
- Gwenda Nielen is directeur bij TILT, een organisatie die desinformatie en online manipulatie tegengaat. Daarnaast heeft Nielen een achtergrond als oud-luitenant kolonel bij Defensie, met een expertise in onder andere hybride conflict.
- Marieke Kuypers is social media expert. Op TikTok creëert Kuypers filmpjes over desinformatie, en laat op deze manier zien welke filmpjes die rondgaan ‘fake-news’ zijn, en hoe je dit kan herkennen. Ook heeft Kuypers een aantal jaar als journalist en social coördinator gewerkt bij de NOS.
On the day that Russia began its expanded invasion of Ukraine, Henrikas Savickis was preparing to open a new play. An actor at the National Theater in the Lithuanian city of Kaunas, the 51-year-old was caught up in dress rehearsals, but still managed to squeeze in a small contribution to the fight against Russia. After logging on to a private Facebook group seemingly devoted to Yorkshire puppies, he took up his weapon of choice—the keyboard—and began correcting and reporting the lies he saw. >>>
Vier tips. De oorlog in Oekraïne heeft een golf aan misleidende berichten losgemaakt. Bedenk wat je níet ziet, plus drie andere tips om je tegen desinformatie te verweren.
