Nu zelfs de grootste tech-optimisten moeten toegeven dat de macht van Silicon Valley enorme maatschappelijke risico’s met zich meedraagt is het tijd voor een volgende stap: de macht van big tech inperken. Maar hoe? Hoe zorgen we dat werk, leven en bestuur niet volledig opgaan in het surveillance kapitalisme waarin slechts enkele tech tycoons straks meer te zeggen hebben over ons dan onze eigen democratische instituties? In de Tegenlicht aflevering vertelt Hans Schnitzler aan de hand van iconische fragmenten uit twintig jaar Tegenlicht over de opmars van big tech. En doet een pleidooi voor een digitale detox.
De Tegenlicht aflevering “Digitale Detox” is vanaf zaterdag 22 januari te zien via vpro.nl/tegenlicht en wordt op maandag 24 januari om 22:15 uitgezonden op NPO2.
Het programma
We starten met een gesprek over het maakproces van de aflevering en de huidige staat van Big Tech: hoe zijn we zo ver gekomen? Welke risico’s liggen er in Silicon Valley? Valt de macht van Big Tech nog in te perken? Hiervoor gaan we in gesprek met:
- Roland Duong is filmmaker bij VPRO en stond aan de wieg van de Keuringsdienst van Waarde en Tony’s Chocolonely. Voor VPRO Tegenlicht maakt hij de web-only serie de Slag om het Internet over zijn zoektocht naar een eerlijker, veiliger en socialer internet. Roland heeft eerdere Tegenlicht afleveringen gemaakt over bullshitbanen, het basisinkomen, en de klik- en kluseconomie.
- Hans Schnitzler heeft de hoofdrol in de Tegenlicht aflevering. Hij is filosoof en schrijver en houdt zich bezig met digitalisering. Hij heeft meerdere boeken geschreven, waaronder Het digitale proletariaat, Kleine filosofie van de digitale onthouding, en recentelijk Wij nihilisten.
Hoe kan wetgeving bijdragen aan menswaardigere technologieën en ligt de toekomst van digitale infrastructuren misschien wel in Europa? Hierover gaan we met de volgende sprekers in gesprek:
- Paul Tang is namens de Partij van de Arbeid lid van het Europees Parlement. Hij houdt zich bezig met belastingontwijking, duurzame financiering, platformregulering en de rol van data in de samenleving. Hij was onderhandelaar voor de doorgevoerde Digitale Markten Wet, die moet zorgen voor de inperking van Big Tech.
- José van Dijck is universiteitshoogleraar media en digitale samenleving aan de Universiteit Utrecht en ontving afgelopen jaar de Spinozapremie, de hoogste onderscheiding in de Nederlandse wetenschap. José pleit voor een alternatief op Big Tech met publiek geld. Een goed voorbeeld daarvan is het Nederlandse SURF:
- Jet de Ranitz is voorzitter Raad van Bestuur en CEO bij SURF, een publieke ict-coöperatie van meer dan honderd onderwijsinstellingen. De coöperatie is kritisch op Big Tech, en schroomt niet om te onderhandelen over privacyrisico’s met bedrijven zoals Google.
Artificiële intelligentie (AI) zit allang in de haarvaten van de samenleving, maar volgens prof. Haroon Sheikh is Nederland niet klaar voor de enorme gevolgen daarvan. Volgens Sheikh is het een technologie die net zoveel gaat veranderen als elektriciteit of de verbrandingsmotor. Begrijpen we eigenlijk wel goed wat AI is? En wat zijn de beloftes als we het goed gebruiken?
Het Nederlandse onderwijs leunt zwaar op een paar technologiebedrijven, die steeds meer bepalen hoe docenten lesgeven. Het is tijd om met publiek geld alternatieven te bouwen, bepleit universiteitshoogleraar José van Dijck.
In deze editie van De Slag om het Internet praat Roland Duong met Hans Schnitzler. Hij is de auteur van het boek 'Wij nihilisten' en richt zich als filosoof op digitalisering.
