De film Moeder Dao (Vincent Monnikendam, 1995) confronteert de kijker met de racistische bezetting van Nederland in Indonesië. De film is samengesteld op basis van originele beelden uit 1912-1933 inclusief omgevingsgeluiden, muziek en poëzie. De film neemt je mee in het dagelijks leven, de scholen, kantoren, fabrieken en de verhoudingen tussen de witte machthebbers en de Indonesiërs. Na de filmvertoning volgt er een paneldiscussie met Fitria Jelyta en Jeffry Pondaag gemodereerd door Chris de Ploeg. In het nagesprek zullen wij reflecteren op de geschiedenis van de bezetting, de raciale hiërarchie die is aangebracht door de Nederlanders en de manier waarop dit doorwerkt in het heden.
Over het programma
De film Moeder Dao (Vincent Monnikendam, 1995) confronteert de kijker met het racistische bezettingssysteem dat Nederland in Indonesië had ingevoerd. Er is geen ontkomen aan, beeld na beeld wordt de kijker meegevoerd naar de harde realiteit van zwoegende Indonesiërs die bevelen opvolgen van witte mannen in witte pakken. Het is duidelijk: alleen voor de koloniale toplaag kende de Nederlandse bezetting van Indonesië een ’tempo doeloe’ (de goede oude tijd). Nog steeds hebben veel mensen in Nederland geen idee wat het verschil is tussen Indisch en Indonesisch doordat er weinig bekendheid is over de raciale hiërarchie de Nederland heeft doorgevoerd.
Hierin zijn de Indische Nederlanders mensen van gemengd Indonesische afkomst die via hun vaderlijke lijn juridisch gelijkgesteld werden aan Europeanen. Voor veel van hun voorouders was het koloniale ‘Indië’ een paradijselijke idylle die pas in 1942 door de Japanners ruw werd verstoord. Maar Moeder Dao laat zien dat er voor Indonesiërs niks romantisch was aan de onderdrukking. Met de vertoning van Moeder Dao willen we dit verschil duidelijk maken. Daarnaast leeft ook nog altijd het sentiment van ’tempo doeloe’ (de romantisering van het kolonialisme in Indonesië) in onze samenleving. Dit komt doordat een groot deel van de groep van 350.000 mensen, die uit Indonesië naar Nederland kwamen vanaf de jaren vijftig, zelf in de koloniale samenleving een andere positie hadden dan de lokale Indonesiërs.
Over de sprekers & moderator
Jeffry Pondaag, oprichter en voorzitter van stichting Komite Utang Kehormatan belanda (KUKB, het Comité Nederlandse Ereschulden) en initiatiefnemer van de filmvertoning van Moeder Dao. In zijn werk komt Jeffry op voor de belangen van Indonesische slachtoffers van Nederlands Koloniale bezetting systeem. Daarnaast komen zij vanuit KUKB ook op voor de belangen van de Indonesië-weigeraars waarbij jonge Nederlanders tussen de 4-7 jaar gevangenisstraf kregen omdat zij tussen 1945-1949 dienst weigerden om tegen Indonesië te vechten in de zogenaamde ‘politioneel actie’.
Fitria Jelyta (1991) is journalist, schrijver en moderator. Ze schrijft onder andere over onderwerpen die haar aan het hart gaan, zoals de islam en moslims, en de geschiedenis van Nederland in Indonesië. Op dit moment werkt ze aan haar eerste boek over Indonesische perspectieven op het koloniale verleden.
Chris Kaspar de Ploeg (1994) is onderzoeksjournalist, grassroots-organisator, spreker, moderator, multi-instrumentalist, spoken word-artiest en auteur van Ukraine in the Crossfire. Chris begon al op jonge leeftijd en heeft al tien jaar ervaring met schrijven, spreken en organiseren voor sociale rechtvaardigheid. Hij deelt met name kennis in zijn schrijven en organiseren op verschillende thema’s die raken aan sociale rechtvaardigheid, zoals (neo-)kolonialisme, klimaatrechtvaardigheid, racisme en kapitalisme.
Credits
*Duur: 90 mins
*Regie & scenario: Vincent Monnikendam
*Productie: Rade Milicevic
*Camera: Hans van der Marck, Vincent Monnikendam
*Muziek: Jandries Groenendijk
*Montage: Albert Markus, Licky Zydower
*Jaar: 1995
*Genres: Documentaire, Historische film
*Prijs: een Gouden Kalf in Utrecht.
