Het lijkt op het brouwen van een biertje, maar dan is het eindproduct een romige brie of bijvoorbeeld een pittige stilton. Startups als Those Vegan Cowboys proberen de koe te vervangen door een roestvrijstalen exemplaar dat van gras kaas moet maken die biologisch identiek is aan het origineel. Geen cashew-camembert dus maar échte kaas. Deze nieuwe voedselproducten zijn in potentie goedkoper, voedzamer en minstens zo lekker als de huidige dierlijke etenswaren. En ze bieden bovendien een oplossing voor bijna alles wat er mis is met de huidige manier van voedsel produceren. Stikstof, dierenleed, ontbossing voor veevoer, zoönose, methaanuitstoot, antibiotica-resistentie: het kan allemaal verleden tijd zijn. Bovendien kan precisiefermentatie een kwart (!) van het wereldwijde landoppervlak, dat nu nog voor grazend vee wordt gebruikt, teruggeven aan de natuur. Niet voor niets wordt het door experts onze beste kans genoemd om de klimaat- en biodiversiteitscrisis op te lossen. Toekomstmuziek? Integendeel: deze superkazen liggen al in het schap. Althans, in de VS. Want Europa ligt nog dwars. In het eerste programma van deze nieuwe serie verkennen we het veld: wie zijn deze voedselbrouwers en wat houdt hun tegen?
Over de sprekers
Jaap Korteweg, bekend als oprichter van de Vegetarische Slager, heeft nu met Those Vegan Cowboys de kaasmarkt in het vizier. Hij werd de eerste biologische akkerbouwer van Brabant omdat hij zag dat er geen handel zat in een klein bedrijf met koeien. Maar met zijn roestvrijstalen koe Margaret (“our iron lady”) heeft hij nu het doel om de kaasmarkt volledig op zijn kop te zetten. In deze koe (in feite een fermentatielab in Gent) willen ze van gras kaas maken die biologisch identiek is aan het origineel maar dan zonder alle bezwaren van de veehouderij.
Matt Gibson is de CEO en mede-oprichter van New Culture, een Amerikaanse startup die dit jaar als eerste ter wereld de markt op gaat om kaas zonder koe te verkopen. In februari 2024 kreeg hij met zijn kazen de GRAS-status: Generally Recognized as Safe en dat betekent dat de seinen op groen staan voor de gang naar het schap. Samen met topchef Nancy Silverton gaan ze zich focussen op de pizzamarkt. In de podcast “Hoe kaas de wereld redt” reizen Marion Oskamp en Simon Heijmans af naar de VS om de kaas te proeven. Hun oordeel: niet van het dierlijke origineel te onderscheiden.
Lara Sibbing is wetenschapper en een autoriteit op het gebied van de landbouw- en voedseltransitie. Daarnaast is ze kandidaat Europarlementariër voor GroenLinks-Partij van de Arbeid. Ze studeerde veeteelt, biologische landbouw en bestuurskunde aan de Wageningen Universiteit en promoveerde daar op gemeentelijk voedselbeleid. Haar proefschrift vertaalde ze naar een muzikaal sprookje: Sita en de Hamburgeroorlog.
Ronald Visschers is expert op het gebied van smaak en textuur van levensmiddelen. Hij heeft geholpen de functionaliteit van plantaardige en dierlijke eiwitten te verbeteren en startte de ontwikkeling van 3D food printen. Sinds 1 april is hij directeur van de stichting Cellulaire Agricultuur Nederland (CANS). Dit nationale groeifondsprogramma gaat deze nieuwe sector stimuleren met een investeringsprogramma op het gebied van onderwijs, onderzoek en met nieuwe pilot-facilteiten waar nieuwe processen, ingrediënten en producten kunnen worden geoptimaliseerd.
Hanneke van Ormondt is ecoloog en werkt voor Urgenda op het thema landbouw en biodiversiteit. Ze is daarnaast coördinator van stichting Caring Farmers, een samenwerking van boeren, wetenschappers, dierenartsen en ketenpartners dat tot doel heeft de landbouw sneller te verduurzamen. Eerder werkte ze jarenlang als campagneleider bij Wakker Dier.
Ontwerpend onderzoek wijst uit: minder vlees en zuivel betekent meer ruimte voor natuur, ontspanning, klimaat, biodiversiteit, en meer rechtvaardigheid en is goed nieuws voor de economie!
Al het eiwit dat we nodig hebben om de wereld te voeden kan worden geproduceerd op een oppervlakte kleiner dan Noordoostpolder, of het ministaatje Andorra. Een voedselrevolutie te mooi om waar te zijn? Niet volgens RePlanet, de groep die werkt aan precisie fermentatie om het voor elkaar te krijgen.
Fresh research suggests that at price parity, animal-free cheese will capture a third of the UK cheese market.
Following a review by an independent panel of qualified scientific and toxicology experts, Californian animal-free cheese producer New Culture announces that it has self-affirmed its precision fermentation-derived casein as Generally Recognized as Safe (GRAS).
Precisiefermentatie maakt het mogelijk om dierlijke producten zoals kaas en melk te produceren, maar dan zonder dieren. Naast buget is er meer nodig om deze transitie te laten lukken.
Een bedrag van €25 miljard investeren in kweekvlees, precisiefermentatie en plantaardige eiwitten. Daarvoor pleit een groep van meer dan tweehonderd organisaties en personen - waaronder vier oud-eurocommissarissen en drie Nobelprijswinnaars en waarvan ruim een kwart uit Nederland - in een open brief aan voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen. Daarmee kan de veehouderij volgens de ondertekenaars worden teruggedrongen.
Nederland steekt miljoenen in kweekvlees en labkaas. In een Gents laboratorium zijn ze met vegan kaas al een eindje op streek. Maar de beloning voor de koevervangende schimmel is nog niet uitgereikt.
In ons gevecht tegen klimaatverandering is het misschien wel de nieuwe revolutionaire manier van kaasmaken die de wereld kan gaan redden. Dierloze, uitstootloze kaas uit het laboratorium.
