Militaire activiteiten zijn wereldwijd volgens schattingen verantwoordelijk voor ongeveer 5,5% van de totale broeikasgasemissies. Als het militaire apparaat één land zou zijn, zou het tussen India en Rusland staan op de lijst van grootste uitstoters. Ondanks de toenemende defensie-uitgaven is er nauwelijks aandacht voor de klimaatimpact van oorlogen. Op 24 september wordt in Pakhuis de Zwijger tijdens het programma Militarisme, imperialisme en de klimaatboomerang besproken hoe militaire belangen, grondstoffenwinning en klimaat met elkaar verbonden zijn en wat dit betekent voor (klimaat)rechtvaardigheid. Hoe kunnen we investeren in een veiligere, eerlijkere wereld in plaats van in oorlog en militarisme?
Klimaatvervuiling: een vergeten aspect van oorlog
Oorlogen richten veel direct leed en schade aan, waardoor de langetermijnschade aan milieu en klimaat vaak buiten beschouwing blijft. Exacte cijfers van de impact zijn onbekend, omdat het Pentagon al bij de eerste onderhandelingen voor het Klimaatverdrag van Kyoto heeft bedongen dat landen hun militaire emissies niet hoeven te rapporteren aan het VN Klimaatbureau. Het enorme fossiele brandstofgebruik van marineschepen, gevechtsvoertuigen, tanks en vooral gevechtsvliegtuigen wordt niet officieel bijgehouden, maar valt enigszins af te leiden uit defensiebegrotingen.
De klimaatdoelen van de Nederlandse krijgsmacht
De Nederlandse krijgsmacht heeft een klimaatdoelstelling: in 2030 moet hun afhankelijkheid van fossiele brandstoffen met 20% verminderd zijn ten opzichte van 2010, en in 2050 met 70%. De kans dat dit wordt gehaald is minimaal, zeker nu er nog meer F-35 gevechtsvliegtuigen worden aangeschaft, die minstens twee keer zo vervuilend zijn als hun voorganger, de F-16. Ook de nieuwe tanks zullen niet bepaald duurzaam zijn. Toch wordt door de wapenindustrie wel gesuggereerd dat er wordt gewerkt aan duurzaamheid, en wordt geaasd op subsidiepotjes voor duurzame technologie. Maar eigenlijk geldt voor de krijgsmacht hetzelfde als voor de civiele transportsector: alleen door minder te vliegen, varen en rijden kan er serieus geminderd worden met broeikasgas-uitstoot omdat duurzame brandstofalternatieven voor zware transportmiddelen niet bestaan.
Een vicieuze cirkel
Intussen zal de wereld door de groeiende klimaatcrisis steeds instabieler worden. Het antwoord van de krijgsmacht daarop is vaak: meer krijgsmacht. Dit leidt tot groeiend wantrouwen tussen economische en militaire machtsblokken, terwijl internationale oplossingen voor de klimaatcrisis juist samenwerking en onderling vertrouwen vereisen. Wapenbeheersingsverdragen en diplomatieke oplossingen voor conflicten sparen niet alleen op korte termijn mensenlevens, maar helpen ook om de planeet op lange termijn leefbaar te houden. We hebben een buitenlandbeleid nodig dat gebaseerd is op samenwerking en niet op steeds meer militarisering. Een eerste stap is dat de militaire sector een toetsbare klimaatdoelstelling krijgt.
