Hoe komt het dat LNG in zoveel nieuwsartikelen wordt gepresenteerd als ‘schoon’, terwijl het klimaatimpact heeft die vergelijkbaar of zelfs erger kan zijn dan die van steenkool? Hoe ontstaan die hardnekkige frames en welke stemmen domineren de discussie? We vroegen het aan Aaron Pereira en Lynn Vanheule, beide onderzoekers op het gebied van klimaat. Om een antwoord te vinden op deze vragen hebben zij meer dan 9000 mediaberichten over vloeibaar gas geanalyseerd.
Wat is LNG eigenlijk? En waarom doen jullie er onderzoek naar?
LNG is aardgas dat vloeibaar is gemaakt door het tot min 162 graden te koelen. Het is geen nieuwe brandstof, maar werd op veranderende manieren door de industrie gepromoot: in de jaren 90 als een manier om affakkelen te verminderen, 15 jaar geleden als low-carbon alternatief voor kolen of olie, daarna als “overbruggingsbrandstof”, en meest recentelijk als essentieel voor energiezekerheid en onafhankelijkheid van Rusland.
Wij merkten op dat LNG nog steeds in veel media een “schone(re) brandstof” werd genoemd, terwijl het een fossiele brandstof is, en er steeds meer bewijs is dat LNG zelfs vervuilender is dan andere fossiele brandstoffen. We vroegen ons af of dit een systematisch of meer incidenteel fenomeen was, en waar dat verhaal van schone LNG nou eigenlijk vandaan komt. Wie produceert die narratieven? En hoe zijn ze in de loop van de tijd veranderd?
Hoe wordt LNG in de media geframed en waarom klopt dat narratief niet? Hoe schadelijk is LNG?
We zien vaak dat LNG een “schone(re) brandstof” wordt genoemd, terwijl het dat zeker niet is: het is een fossiele brandstof en door energieverbruik en de lekkage van methaan tijdens productie, koeling en verscheping is de klimaatimpact erg groot. Er wordt vaak geclaimd door de industrie dat LNG een schoner alternatief voor steenkolen of stookolie is. Vooral in artikelen over LNG als scheepsbrandstof komt dat veel voor: in 77% van deze artikelen wordt LNG als een schoon of schoner alternatief gepresenteerd.
Onderzoek uit de laatste jaren laat zien dat LNG uit de VS schadelijker kan zijn dan kolen en stookolie. Ander onderzoek, onder andere door TNO, laat zien dat methaanlekkage tijdens scheepvaart vaak onderschat wordt. En hoewel er in de laatste jaren wel degelijk artikelen zijn uitgekomen die kritisch waren over deze klimaatimpact, zien we dat LNG tegenwoordig steeds vaker een schone brandstof wordt genoemd, zonder uitleg of tegengeluid.
Zien jullie voor LNG überhaupt een rol in de energietransitie? Kan je het nog verkopen als brugtechnologie of is dat simpelweg een illusie?
Een brugtechnologie zou de overgang naar schonere brandstoffen vergemakkelijken, maar met LNG zien we het tegendeel. Investeringen in fossiele infrastructuur worden niet gedaan voor de korte termijn, en er zijn geen duidelijke aanwijzingen dat LNG-infrastructuur op grote schaal geschikt is – of geschikt gemaakt kan worden – voor groene waterstof of andere hernieuwbare brandstoffen, hoewel dat wel vaak wordt beweerd.
De claim dat LNG een brugtechnologie zou zijn, of dat de infrastructuur ook bruikbaar is voor bijvoorbeeld groene waterstof of bio-LNG, komt in 4% van de artikelen voor. Kritiek op deze gedachtegang is nog schaarser: slechts 1% van de artikelen zet hier vraagtekens bij.
Welke verrassende of onverwachte inzichten kwamen jullie tegen tijdens het onderzoek?
Opvallend is dat in artikelen over LNG vaak dezelfde personen en organisaties aan bod kwamen. Lobbyisten kregen veel vaker een stem dan kritische geluiden vanuit bijvoorbeeld milieuorganisaties. We zagen dat de academici die het vaakst werden geciteerd, vaak nevenfuncties hadden of consultancywerk doen voor de gasindustrie. Dan is er dus mogelijk sprake van belangenverstrengeling. Bovendien worden die nevenfuncties in de artikelen vaak niet genoemd.
In de afgelopen jaren waren vooral de geopolitieke narratieven rondom LNG populair: het zou energiezekerheid bieden, ons onafhankelijk maken van Rusland, en tekorten in de energietoevoer opvangen. Over deze voordelen werd veel vaker geschreven dan over de milieueffecten van LNG. Dat sluit aan bij het verhaal dat de fossiele industrie op politiek niveau actief promoot. Na de inval in Oekraïne werd er intensief gelobbyd voor uitbreiding van de gasinfrastructuur in naam van energiezekerheid – en met succes. Door de afhankelijkheid van gas, zowel bij industrie als consumenten, leidde het risico op tekorten tot politieke paniek. De gasindustrie wist met lobby en PR beleidsmakers te overtuigen van de noodzaak van extra invoer, waardoor in heel Europa massaal is geïnvesteerd in LNG-infrastructuur.
We zagen bovendien dat bepaalde narratieven nauw verbonden zijn met specifieke belangen. In artikelen waarin wordt beweerd dat LNG vervuilender is dan lokaal geproduceerd gas, komen opvallend vaak partijen als One-Dyas en NAM aan het woord – bedrijven die allemaal (willen) boren naar gas in Nederland.
Wat voor advies zouden jullie mediamakers willen geven?
Het is niet onze bedoeling om redacties voor te schrijven wat of hoe ze over technologieën moeten schrijven. Wél raden we aan: wees kritisch op wie je aan het woord laat – dat geldt ook voor academici. En vermeld nevenfuncties, zodat lezers weten welke belangen er mogelijk meespelen.
Daarnaast: LNG is géén schone brandstof. Dat blijkt uit het meest recente wetenschappelijke onderzoek én uit een uitspraak van de Reclame Code Commissie in het kader van scheepvaart reclames. LNG aanduiden als “schoon” of “transitiebrandstof” zonder verdere toelichting of kritische context – ook als het tussen aanhalingstekens staat – geeft een onjuist beeld aan de lezer.
Op woensdag 25 juni zetten we dit gesprek voort bij Pakhuis de Zwijger. We gaan met journalisten en onderzoekers in gesprek over de media-narratieven rondom klimaat. Meld je hier gratis aan!
