Het is inmiddels bijna een jaar geleden dat Jacobin Nederland feestelijk werd gelanceerd in Pakhuis de Zwijger als de Nederlandse tak van het internationale, socialistische tijdschrift Jacobin. Het blad biedt een platform voor linkse ideeënstrijd en kapitaal-kritische journalistiek over economie, politiek en cultuur. Sinds januari 2023 verschijnen er om de dag stukken online, en sinds november 2023 ook tweemaal per jaar op papier. Jacobin Nederland zet nu verdere stappen om hun kritische stem in het debat te versterken, onder andere door middel van een programmareeks in Pakhuis de Zwijger. Onlangs presenteerde Jacobin redacteur Dylan van Rijsbergen zijn boek De Net Niet Elite, en op 28 oktober presenteert Jacobin de hernieuwde uitgave van Het Communistisch Manifest.
In dit interview stellen we vijf vragen aan de hoofdredacteur van Jacobin Nederland: Hannah van Binsbergen. Zij vertelt over hoe het gaat met het tijdschrift en de samenwerking met Pakhuis de Zwijger.
Hoe gaat het met Jacobin Nederland sinds de lancering?
Het gaat goed met ons! Na ons nulnummer, Een wereld te winnen, dat eind vorig jaar uitkwam, hebben we een nummer over zorgen gemaakt: over de verzorgingsstaat, verdwijnende ziekenhuizen in de regio, burn-out, transzorg, maar ook over agro-ecologie als zorg voor de aarde, zelforganiserende zorgnetwerken en de tol die zorgarbeid kan eisen op de levens van werkers. Daarnaast publiceren we om de dag online. We merken dat steeds meer lezers ons weten te vinden: we groeien elke dag. We zijn nu met een nieuw nummer bezig, dat verschijnt later dit najaar. Geld blijft een punt: we financieren alle productiekosten met de verkoop van abonnementen en schenkingen van onze lezers. Iedereen werkt onbezoldigd. Dat is soms wel zwaar, maar zorgt ook voor een sfeer van hartstocht en solidariteit.
Welke rol speelt Jacobin volgens jou in het Nederlandse medialandschap?
Het feit dat we groeien is niet alleen te danken aan onze eigen onvermoeibaarheid. Ik denk dat een hoop linkse mensen teleurgesteld zijn in hoe de media schrijven over de genocide op de Palestijnen, over de zogenaamde ‘migratiecrisis’, over onze nieuwe regering. Ik bedoel niet dat je de NOS en de dagbladen niet moet vertrouwen, maar eerder dat media niet volledig politiek neutraal zijn, ook al streven ze dat na. Wij maken geen propagandablaadje. Net als andere journalisten interpreteren we feiten, voorzien we ze van achtergrond, en geven we er meningen over. Het verschil is dat Jacobin meer openheid geeft over de kaders die we gebruiken om de wereld te verklaren, in de hoop dat onze lezers haar zullen veranderen.
Jullie hebben op 28 oktober de boekpresentatie van jullie heruitgave van Het Communistisch Manifest bij Pakhuis de Zwijger. Welk belang zagen jullie in het opnieuw onder de aandacht brengen van deze 19e-eeuwse tekst?
Onze missie met Jacobin heeft twee pijlers: enerzijds bieden we ruimte aan de ideeënstrijd op Links, en anderzijds proberen we kernideeën van het socialisme te (her)introduceren bij een breder publiek, en hun relevantie vandaag de dag te laten zien. Het communistisch manifest is op heel veel manieren een fantastische tekst: het proza vonkt en knettert, de analyses zijn scherp en begrijpelijk opgeschreven, en dat wordt verbonden met een oproep tot handelen, tot actie: verenigt u! Er is uiteraard heel veel veranderd sinds het manifest verscheen, maar de uitbuiting van de werkende klasse door een handjevol kapitalisten is helaas niet een van die dingen. Sterker nog, we zien hoe de onstilbare honger van het kapitaal heeft geleid tot een planetaire crisis die zijn weerga niet kent. In het manifest kun je in grote lijnen lezen hoe het kapitalisme het dominante systeem is geworden en hoe het de hele wereld aan zijn voeten heeft gekregen. Daarom hebben we naast de oorspronkelijke tekst van Marx en Engels, een leesgids gemaakt die het wat makkelijker maakt om de kern uit het manifest te halen, zonder dat je de draad kwijtraakt doordat je een historische verwijzing niet begrijpt. Maar de hedendaagse lezer vraagt zich ook af: hoe nu verder? Hoe kun je nu klassenstrijd voeren, tegen de achtergrond van klimaatcatastrofes en in een wereld die zo getekend is door eeuwen van koloniale overheersing? Hoe moet je een kapitaal bevechten dat zo abstract geworden is als financiële markten nu zijn? Met deze uitgave willen we de discussie over die vragen op gang brengen, en laten zien dat de klassenstrijd nog steeds de beste manier is om de wereld te begrijpen en te veranderen, ook in de eenentwintigste eeuw.
Je schrijft in het voorwoord over hoe jij als jong meisje jouw politieke interesse liet wekken door Het Communistisch Manifest uit de boekenkast van jouw ouders. Hoe proberen jullie jongere generaties die geïnteresseerd zijn in linkse politiek te bereiken en te verenigen?
Teksten en uitgaven kunnen verschil maken. Als jonge student zag ik de Amerikaanse Jacobin in de boekhandel liggen: het ontwerp, de teksten, alles ademde de sfeer van iets wat ik toen nog niet kende: een actueel marxisme. Dat gaf me hoop dat er weer een tijd van opbouw in de socialistische beweging begonnen was. Ik zag dat toen nog niet om me heen, maar het duurde niet lang voordat daar verandering in kwam. Ondertussen kwam ik via Jacobin in aanraking met een materialistische blik op de actualiteit, en met mensen die die visie deelden.
Wij maken een tijdschrift, op papier en online. Wat we kunnen doen is enigszins beperkt tot het domein van lezen en schrijven. Het nadeel is dat je daarmee niet de mensen bereikt die daar geen tijd voor hebben, of voor wie het lezen van artikelen geen vanzelfsprekendheid is. Het voordeel is dat je met tekst invloed kan uitoefenen op hoe mensen de wereld begrijpen, en de ideologische vervormingen kunt aankaarten die begrip in de weg staan. Jacobin Nederland wil een huis zijn voor gesprekken die hier op de linkerflank gevoerd worden. Magazines are societies, zei een dichter ooit. Je kunt het blad lezen, maar je kunt er ook bij horen, stukken insturen, meehelpen met de praktische kant (we drijven volledig op vrijwilligers) en naar onze evenementen komen om zo in contact te komen met andere mensen die zich met socialisme bezighouden.
Wat hoop je te zien in toekomstige samenwerking met Pakhuis de Zwijger?
Wat ik zo goed vind aan Pakhuis de Zwijger is dat de evenementen heel toegankelijk zijn: je betaalt geen entree en het publiek wordt altijd betrokken. Door de programma’s die wij hier gemaakt hebben, hebben we ook onze lezers beter leren kennen. We kunnen daarin ook iets van Pakhuis de Zwijger leren: we worstelen soms met hoe we stukken kunnen maken die interessant zijn voor de mensen die al veel van het onderwerp afweten, maar ook goed te volgen voor mensen voor wie het nieuw is. Ik hoop dat we via het programma over het communistisch manifest en samenwerkingen in de toekomst mensen niet alleen een interessante en prikkelende avond kunnen bezorgen, maar ook het gemeenschapsgevoel rondom ons blad kunnen uitbreiden. Ik merk dat veel mensen daar behoefte aan hebben, en eenheid op links is van levensbelang. Dat bereik je alleen door stevige discussies te voeren, op papier en in de zaal.
