Het zit diep verankerd in de Nederlandse cultuur om land en zee voortdurend naar onze hand te zetten. We baggeren waterbodems, trekken kronkelende rivieren recht en bouwen de Noordzee vol met windparken. Zonder aarzeling geven wij vorm aan de natuur, zonder haar ooit iets te vragen of te bedanken. Deze bazige houding ten opzichte van de natuur heeft de ontdekkingsreiziger Arita Baaijens altijd verbaasd. In andere culturen krijgen bossen, bergen en rivieren wél een stem. Waarom niet in Nederland? In haar boek In gesprek met de Noordzee duikt Baaijens in het diepe en stelt zij de vraag die vaak over het hoofd wordt gezien: wat wil de Noordzee?
Solliciteren bij de Noordzee
De Noordzee, het grootste natuurgebied van ons land, is voor velen een onbekend mysterie. Deze fascinerende onderwaterwereld heeft een verrassende rijkdom aan zeeleven. Tegelijkertijd is het één van de drukste scheepvaartroutes ter wereld, wordt er intensief gevist en dient het een belangrijk podium voor de enorme energietransitie. Des te belangrijker om de Noordzee een stem te geven in de bestuurskamers. Alleen wordt daar vaak gesproken over de zee en nooit met haar. In haar boek onderzoekt Baaijens hoe we de Noordzee kunnen betrekken bij besluitvorming. Maar hoe kom je erachter wat de zee wil? Wat vertelt een bruinvis? Waar droomt een oester van? Om deze vragen te kunnen beantwoorden, solliciteerde Baaijens bij de Noordzee: ze wil namelijk graag ‘spreker van al het leven in de zee’ worden. Maar, voordat ze die rol kan vervullen moet ze eerst uitzoeken wie of wat de zee is. Daarvoor ging ze te rade bij de zee zelf en bij kunstenaars, onderzoekers en bestuurders die de zee goed kennen. Ze gaf zichzelf een jaar de tijd en in haar boek vertelt ze hoe ze zich voorbereidde op haar grote sollicitatiedag.
Het gezicht van de zee
In de documentaire Het gezicht van de zee van Alexander Oey wordt Baaijens’ zoektocht naar de menselijke relatie met de zee gevolgd. Baaijens wijst erop hoe we als mens steeds verder vervreemd zijn geraakt van ons ecosysteem en de zee vaak uitsluitend als economisch winstgebied beschouwen, terwijl we er onlosmakelijk mee verbonden zijn. Baaijens reist langs de kustlanden van de Noordzee om in gesprek te gaan met mensen uit verschillende disciplines: van dichters tot duikers, van antropologen tot kunstenaars. Met de gedachte van de zee als een ware gesprekspartner, praat ze met hen over de menselijke verhouding tot de ongrijpbare kracht van het water. Beeldend kunstenaar Hanna Tuulikki hoopt een manier te vinden om de zee in haar lichaam te voelen. Schrijver en beeldend kunstenaar Miek Zwambron gelooft dat je het karakter van een plek leert kennen “door veel naar dezelfde plekken terug te gaan in verschillende jaargetijden”. En zeegids Huw MacBride ervaart de zee als een bron van zachtaardige geluiden.
Wat is jouw relatie met de zee? Op 11 februari leren we de zee kennen met al onze zintuigen. Met ontwerpers, onderzoekers, bestuurders en bezoekers verbeelden we een toekomst waarin de levende zee als gesprekspartner meepraat over haar toekomst. Meld je hier gratis aan!
