Onderwijs dat meer doet dan het overdragen van kennis alleen. Michiel Tolman zet zich met zijn Bildung Academie in voor een holistische manier van leren, die zelf- en wereldbewuste mensen ondersteunt om iets bij te dragen aan de wereld om hen heen, ook binnen de Nieuw-Amsterdam Raad. Lees hier meer over zijn missie!
Hi Michiel! Waar hou jij je mee bezig op het moment?
‘Na mijn studie werkte ik een tijd als consultant. Ik stelde daar de vraag; waarom is eigenlijk vraag naar consultancy? Een senior antwoordde toen: ‘uiteindelijk gaat er altijd iets mis in de menselijke relatie.’ Toen ik dat hoorde, dacht ik bij mezelf: ik heb vijf jaar op de universiteit gezeten, maar ik heb nooit geleerd over mezelf en mijn valkuilen. Laat staan dat ik geleerd heb om een relatie met een ander mens op te bouwen. Dat was een eerste wake up call; volgens mij kan het onderwijs veel mooier. Nederland heeft veel interessante plekken voor het leren van kennis, maar we zouden meer kunnen doen dan het toetsen van die kennis alleen.
Uiteindelijk kan ieder mens zich ontwikkelen op een holistische manier. Daar hoort bijvoorbeeld het ontwikkelen van empathie en effectief samenwerken bij. Ook de vraag hoe je met al je nieuwe kennis iets bij kan dragen aan de wereld, wordt vaak niet gesteld. Het onderwijs zou bij uitstek de juiste context en stimulering kunnen bieden voor Bildung: het bewustworden van jezelf, je verhouding met de ander, en de wereld in het geheel. Vervolgens kan iedereen deze unieke kennis op een bepaalde manier naar buiten brengen, op een manier die iets bijdraagt aan de samenleving. Vanuit deze overtuiging kwam het idee voor de Bildung Academie.’
Hoe is de Bildung Academie toen ontstaan?
‘In de winter van 2014 zat ik in de kroeg, en schetsten we op een servetje een eerste versie van drie domeinen die dit soort onderwijs zouden kunnen realiseren. Met mij zat Eugène, mijn oud docent aan de UvA. In zijn lessen had ik al gezien dat een andere manier van lesgeven echt mogelijk was.
De ochtend na dat servetje hebben we gewoon mensen opgebeld; iedereen die bevlogen of juist erg kritisch op het onderwijs was. De onrust over het onderwijs was begin 2015 erg groot. Zo zijn we gegroeid van een groep van 2 naar 20, en uiteindelijk 60 mensen die wilden meebouwen aan een eerste programma. We besloten om veel te denken en te discussiëren, maar vooral om ook iets te doen. Geen pand te bezetten of essay schrijven, maar een productief alternatief neerzetten.’
Wat is de Bildung Academie dan precies?
‘We willen eerst van studenten horen wat ze uit deze ervaring willen halen, op welke manier ze willen leren, en of ze hiervoor op de juiste plek zijn. Ons eerste domein sluit hier op aan, en is vooral gericht op bewustwording van jezelf en je relatie met de ander. Waar lijken we op elkaar, waar verschillen we, en hoe verhoud ik me tot de ander? Het tweede domein breidt dat bewustzijn uit naar de wereld om je heen. We worden continu door allerlei externe systemen beïnvloed; de economie, politiek, maar ook bijvoorbeeld religie en kunst. Wat doet dit met mij? Ten slotte focussen we met domein drie op de transitie van jouw bewustzijn naar buiten toe. Wat wil je in deze wereld neerzetten? Wat wil je veranderen, wat wil je behouden?
De domeinen worden verdeeld in verschillende thema’s zoals digitalisering, identiteit en rebellie, waarbij in elk thema op een andere manier wordt geleerd. Die afwisseling van leermethodes is het meest effectief, en draagt ook weer bij aan die holistische ontwikkeling. Dit zag ik bijvoorbeeld toen ik gids was, een soort coach, bij het thema transitie van fossiele naar nieuwe brandstoffen. Eén jongen vond eigenlijk dat hij niks aan het gastcollege had. In mijn gesprek met hem benoemde ik eerst gewoon de situatie; je bent kritisch, prima. Maar wat kan je alsnog gaan leren van deze ervaring? Misschien is de spreker wel heel eloquent, of weet hij of zij het publiek goed te boeien. Voor deze student was dit een soort ‘klik-moment’: een realisatie die niet alleen zijn kennis, maar ook zijn houding voorgoed veranderde. Om dit soort ontwikkelingen gaat het bij de Bildung Academie dus ook.
Onze missie is uiteindelijk om voor zo veel mogelijk mensen deze Bildung toegankelijk te maken. Naast dat we zelf programma’s aanbieden en we reeds een kleine 500 alumni hebben, geven we daarom ook advies aan de publieke organisaties, bedrijven en onderwijsinstellingen, en werken we samen met bijvoorbeeld de Vrije Universiteit, ROC Friese Poort, en Hogeschool Utrecht.’
Wat is de grootste uitdaging waar je nu voor staat?
‘De Bildung Academie gaat nu een periode van heel grote groei door. Om die groei goed te kunnen begeleiden, hebben we een nieuwe structuur nodig. Uiteindelijk zoeken we binnen de Bildung Academie naar een organisatie inrichting waarbij de menselijke ontwikkeling centraal staat. De missie van de Academie moet natuurlijk ook voor de interne organisatie gelden. Mede dankzij het Teal Model zijn we hier ver in gevorderd.
Als dat loopt, kunnen we langzaam onze community laten meegroeien in onze organisatie. Het liefst ontwikkel ik een structuur waarbij onze medewerkers en vrijwilligers als Bildung professional programma’s kunnen ontwikkelen en partners van ons kunnen ondersteunen en adviseren bij de realisatie van Bildung in hun organisatie en opleidingen.
Uiteindelijk draagt dit bij aan de uitbreiding van het hele bereik van Bildung, zowel binnen als buiten de Academie. Er ligt ook een uitdaging om doelgroepen te bereiken die er nu niet snel mee in aanraking komen.’
Wat is voor jou de meerwaarde van de Nieuw Amsterdam Raad?
‘De groep is heel erg vet, vol met jonge talentvolle mensen die al bezig zijn om dingen te doen en uit te proberen, in plaats van alleen kritisch te zijn. De leden zijn ook divers qua achtergrond, zowel in studierichting als cultureel. Ik zou het mooi vinden als we al die diversiteit uiteindelijk zouden kunnen samenbrengen om naar één missie te werken. Wat ik vooral mooi vind, is dat het een hele energieke groep is. Als ik er ben geweest, heb ik een nieuwe push. Dat is voor mij persoonlijk een mentale steun. Er is hier echt een groep mensen die geeft om de stad en die mooie dingen wil doen. Eigenlijk zou ik willen dat ze allemaal gastdocent worden bij de Academie!’
Ten slotte; hoe zie je de stad van de toekomst?
‘Ik zou graag zien dat Amsterdam als geheel een echte leer- en ontwikkelplek wordt. Een ideale stad is er een waarin alle partijen bijdragen aan een stimulerende context voor iedereen die er woont. Als gemeente kan je de potentie van een stad echt benutten. Niet door top-down met een plan te komen, maar door leiderschap te tonen in het identificeren, ondersteunen, en faciliteren van het initiatief van de burgers zelf. Of dat nou een buurt is die gezamenlijk zonnepanelen aanschaft, een lokale groep die eenzaamheid van ouderen tegengaat, of een minderheid die discriminatie aankaart. Zodra er in de stad broedplaatsen of innovatiecentra’s zijn waar kan worden gesproken over dit soort dingen, is er juist ook ruimte voor het inhoudelijk omgaan met pijnlijke thema’s. Mensen die pijn ervaren zouden die moeten kunnen adresseren, en vervolgens op een productieve manier hier een verandering in gang kunnen zetten.
Als je die ruimte voor elkaar maakt, kun je dus als stad samen verder groeien.’
