Donderdag 4 juni jl. ontvingen wij als Stichting Pakhuis de Zwijger het negatieve oordeel van de Raad voor Cultuur aangaande de BIS-subsidie 2021-2024. Wij zijn verheugd en verbaasd tegelijk omdat de raad het positieve advies van de eigen Commissie Debat en Reflectie terzijde heeft geschoven, nota bene op basis van feitelijke onjuistheden. Pakhuis de Zwijger maakt daarom gebruik van de gelegenheid tot correctie en verwacht alsnog aanwijzing tot Nationaal Debatcentrum.
Pakhuis de Zwijger is verheugd dat de Adviescommissie Debat en Reflectie aan de Raad voor Cultuur adviseert om Pakhuis de Zwijger op te nemen in de Basisinfrastructuur (BIS) en dat ook de raad zelf uitermate lovend is. Zeer verbazingwekkend is daarom dat de raad ondanks het advies van haar eigen commissie, toch niet voor Pakhuis de Zwijger kiest als de te honoreren instelling. De adviescommissie is consequent positief over de aanpak van Pakhuis de Zwijger. Zij noemt die vernieuwend, en gericht op participatie, meedenken en meedoen: “De thematieken van de programma’s zijn actueel en spreken een groot en divers samengesteld publiek aan. Het concept van Pakhuis de Zwijger wordt geadopteerd in andere grote steden in binnen- en buitenland. De instelling is een kweekvijver voor talent.”
Gratis programmering voor een divers, participerend publiek
De commissie noemt Pakhuis de Zwijger “een bruisend, eigentijds cultureel centrum waar een groot en divers samengesteld publiek op afkomt met de organisatie van een indrukwekkende hoeveelheid debatten en evenementen; met zo’n 600 programma’s per jaar in het eigen gebouw, in de metropoolregio, in Nederland en in Europa.”
Het is in deze onrustige tijden van grote noodzaak dat er programma’s ontwikkeld worden die gericht zijn op participatie, meedenken en meedoen, zoals de commissie constateert. Pakhuis de Zwijger bespreekt de grote thema’s van onze tijd, maar werkt ook naar oplossingen toe samen met de grote denkers en de mensen die dagelijks met hun poten in de klei staan. Pakhuis de Zwijger overstijgt daarmee de klassieke vorm van een debatcentrum en creëert een nieuw domein in debat-, dialoog- en innovatieland. Wij zijn er trots op dat er partijen uit het land en de wereld bij ons langs komen, om te zien hoe je het publieke gesprek op een toegankelijke en laagdrempelige manier programmeert en organiseert. Zelfs in deze Corona-tijd zijn wij relevant gebleven: samen met onze partners hebben wij op innovatieve wijze en met hoge kwaliteit al meer dan 100 online LIVECAST-uitzendingen tot stand gebracht.
Zowel stedelijke als landelijke thema’s met partners
Pakhuis de Zwijger heeft samen met honderden partnerorganisaties de afgelopen bijna vijftien jaren een zeer breed palet aan urgente wereldwijde, Nederlandse én stedelijke vraagstukken aan de orde gesteld. De economische- en klimaatcrisis, het omvangrijke vluchtelingenvraagstuk, betaalbaar wonen, de digitalisering en de tweedeling in de mondiale samenleving. Ook stonden meerdere malen boeren op ons podium over thema’s als kringlooplandbouw, landelijke stikstofmaatregelen en korte voedselketens. Veel aandacht hebben wij afgelopen jaren besteed aan het debat rondom institutioneel racisme.
Pakhuis de Zwijger is samen met zijn dependances in Amsterdam Nieuw-West en Zuidoost toonaangevend met programma’s over diversiteit en inclusie. Met de organisatie van de Week tegen Racisme en de reeksen Wit aan zet en Emancipating History, zetten we de toon in het publieke gesprek. Ook onderwijsvernieuwing in relatie tot de toekomst van werk staat als landelijk thema al jaren hoog op onze agenda. Veel aandacht krijgen thema’s als leerachterstanden en gelijke kansen op de arbeidsmarkt. Ook onze samenwerkingen op de onderwerpen als circulaire economie en sustainable finance zijn uniek; met Kate Raworth en landelijke organisaties als Circle Economy, ABN-AMRO/Circl, Triodos Bank, WRR, Erasmus Universiteit en partijen als Follow the Money, OneWorld, De Groene Amsterdammer, Follow This, Sustainable Finance Lab. Allemaal bepaald geen louter stedelijke, laat staan puur Amsterdamse thema’s of onderonsjes.
©Marcel Kampman.
Inclusief, innovatief, participerend: passend in het huidige tijdsgewricht
Voor het goed functioneren van onze democratie en rechtsorde in dit tijdsgewricht, verbinden wij alle betrokkenen die samen tot maatschappelijke verandering en sociale innovaties moeten komen: overheden, het grote en lokale bedrijfsleven, kennis- en onderwijsinstellingen, maatschappelijke organisaties en bovenal de burgerorganisaties. Onze inclusieve, innovatieve, participerende werkwijzen zijn hiervoor bij uitstek geschikt. Echt uniek is dat alle circa 600 jaarlijkse programma’s gratis toegankelijk zijn. Pakhuis de Zwijger biedt daardoor werkelijk iedereen de gelegenheid om deel te nemen en zich te laten horen. Deze bijzondere aanpak is afgelopen jaren bovendien ondersteund met een uitgebreid ontwerpend onderzoek over de toekomst van democratie, met een publicatie i.s.m. Democratie in Actie van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en maar liefst veertig afleveringen van de reeks New Democracy met vele tientallen (inter)nationale sprekers.
Lokaal, nationaal en internationaal netwerk
Over de inbedding van Pakhuis de Zwijger in het culturele en bestuurlijke ecosysteem van de stad Amsterdam constateert de commissie: “De instelling werkt samen met andere culturele instellingen, kennisinstituten, scholen, beleidsmakers, kunstenaars en de creatieve sector.” Over de activiteiten op nationaal niveau geeft de commissie aan: “Pakhuis de Zwijger is actief met landelijk opererende samenwerkingspartners. Samen met de VPRO heeft ze een netwerk van veertien podia waar wekelijks – net zoals al vijf jaar lang in Pakhuis de Zwijger gebeurt – ‘Tegenlicht meet-ups’ worden georganiseerd naar aanleiding van de door de publieke omroep uitgezonden documentaires.” Daarnaast stelt de commissie vast dat wij deel uit maken van een landelijk en Europees netwerk van stadambassades.
Creatie en innovatie
Bij het maken van onze programma’s staat de creatieve industrie bij Pakhuis de Zwijger hoog in het vaandel. Wij bekijken alle maatschappelijke vraagstukken als ontwerpopgaven. Storytelling en verbeeldingskracht zijn daarbij essentiële schakels. En zeker, wij gebruiken Amsterdam en de stad als fenomeen vaak als vertrekpunt bij onze programma’s. Veel vernieuwing start nu eenmaal in grote steden en ook de meest complexe vraagstukken vinden hier hun oorsprong. Maar te allen tijde verbindt Pakhuis de Zwijger ontwikkelingen en vraagstukken met de regio, de provincie, andere steden en ook dorpen in ons land, Europa en de wereld.
Pakhuis de Zwijger verdient alsnog BIS-opname
Bijzonder verbazingwekkend, gezien al het voorafgaande, zijn daarom de twee enige argumenten die de Raad voor Cultuur hanteert om het advies van haar eigen commissie te verwerpen: “…zij het jammer vindt dat Pakhuis de Zwijger zich met zijn programmering vooral richt op Amsterdam en de stedelijke thematiek” en “dat de programmering draait om grootstedelijke fenomenen als de creatieve industrie, architectuur, digitale cultuur, mode, vormgeving. De raad is van oordeel dat het programma van Pakhuis de Zwijger daardoor minder aantrekkelijk is voor niet-stedelijke gebieden. Daarnaast vindt de raad dat de verwevenheid met de gemeente Amsterdam vooralsnog te nauw is om Pakhuis de Zwijger als het landelijke debatpodium te kunnen aanmerken.”
Beide argumenten zijn feitelijk onjuist. Pakhuis de Zwijger besteedt 25% van zijn jaarlijkse programma’s aan puur Amsterdamse en stedelijke onderwerpen, maar daarentegen liefst 75% aan landelijke, regionale en mondiale thema’s. Ook van onze bezoekers, live-streamkijkers en sprekers komt een substantieel deel van buiten Amsterdam. Daarmee vervallen de enige argumenten van de Raad voor Cultuur om het advies van haar eigen commissie te verwerpen.
Het ligt daarom in de rede dat de Raad voor Cultuur haar voorlopige oordeel corrigeert en op grond van het lovende commissie-advies en haar eigen positieve inhoudelijke beoordeling Pakhuis de Zwijger zal aanwijzen als Nationaal Debatcentrum.
Raad van Toezicht Stichting Pakhuis de Zwijger
Maurits Groen, Amma Asante, Marjan Minnesma, John Olivieira en Lars Boering
Namens directie en medewerkers
Egbert Fransen en Hester Tiggeloven
