Het buurthuis, de bibliotheek en dat ene bankje op het plein: de afgelopen tijd waren het plekken waar we niet mochten komen of die we het liefst wilde ontwijken. Nu het normale leven langzaam weer op gang komt, beginnen we voorzichtig weer gebruik te maken van deze publieke ruimtes. Tijd om verder uit te diepen wat de waarde is van plekken als buurthuizen, bibliotheken en andere openbare, gratis toegankelijke ruimtes. Welke rol spelen zij in het leven van stedelingen? Wie maken er gebruik van en welke gevolgen heeft het voor de stad wanneer ze dicht zijn? Tot slot kijken we naar hoe deze plekken de komende maanden op een veilige manier weer in gebruik genomen zullen worden.
‘Third Places’ zijn plekken waar we een deel van onze vrije tijd besteden, plekken waar we andere mensen ontmoeten, plekken waar we graag komen. De afgelopen maanden waren deze plekken gesloten of moesten we ze vermijden. Langzaamaan wordt de openbare ruimte weer een stuk toegankelijker, maar het blijft lastig om buiten je sociale bubbel te treden. Waar ontmoeten we de ander nog in de anderhalvemeter samenleving?
Fenneke Wekker
Fenneke Wekker is politiek socioloog en auteur verbonden aan het Netherlands Institute for Advanced Study in the Humanities and Social Sciences (NIAS). In haar onderzoek houdt zij zich voornamelijk bezig met sociale interventies, stadssociologie, ‘gevoelens van thuis en saamhorigheid’ in de maatschappij en institutionele mechanismes van insluiting en uitsluiting. In 2015 bracht zij een essay uit bij Platform 31 getiteld ‘Thuis in de Openbare Ruimte, over vreemden, vrienden en het belang van amicaliteit’.
Charlot Schans
Als stadsgeograaf en antropoloog is Charlot Schans werkzaam bij STIPO: team voor stedelijke ontwikkeling. In haar huidige werk focust zij zich in haar projecten op Co-creatie, Placemaking en de openbare ruimte. Tevens is zij actief betrokken bij het Placemaking Europe network.
Monique de Vries
In haar baan als directeur van Combiwel buurtwerk houdt Monique de Vries zich voornamelijk bezig met organisatie, ontwikkeling en innovatie van verschillende buurthuizen in Amsterdam. Combiwel Buurtwerk wil dat Amsterdammers kunnen wonen in 100% sociale en energieke wijken. Dit doen zij in samenwerking met stadsdelen, buurtorganisaties, vrijwilligers, onderwijs, ketenpartners, ondernemers en vooral ook met de direct betrokkenen: de Amsterdammers.
Haidy Bijnaar
Directeur van MeerMaatjes en Voorzitter van Buurvrouwennetwerk Gaasperdam. “Oprecht luisteren naar de wensen en behoeftes van bewoners uit Zuidoost. We zetten mensen in hun kracht en kijken samen naar mogelijkheden, dus wat iemand wel kan in plaats van wat iemand niet kan. Bijvoorbeeld als je eenzaam bent, financieel krap zit, zorgtaken, problemen in huiselijke sfeer of misschien een taalachterstand heb, kun je op een netwerk terug vallen en goede ondersteuning optimaal benutten om nieuwe contacten te maken en in algemene zin om te participeren. We verwijzen ook door naar onze netwerkpartners. Ons motto: “Je hoeft het niet alleen te doen”.
Het coronavirus heeft ons publieke leven flink ontregeld. Waar de openbare ruimte normaal een plek van samenkomst is, worden we nu verzocht om toch vooral thuis te blijven en afstand van elkaar te houden. Dit heeft negatieve effecten. Eenzaamheid en ontvreemding, vooral bij al kwetsbare en gemarginaliseerde groepen, worden door het ongebruik van de openbare ruimte versterkt.
De druk komt terug op de publieke ruimte. Dat zorgt onherroepelijk voor verdringing, maar biedt ook kansen. Wethouder Ivens roept op: blijf in je stadsdeel, maak een voortuin van je eigen straat.
Nu Nederland zich aanpast aan de 1,5 metersamenleving, is het goeddeels gedaan met het opdoen van nieuwe contacten of de spontane praatjes in het ov, de winkel of op het schoolplein. Terwijl deze ‘zwakke verbindingen’ juist essentieel zijn.
