African Parks geldt als hét succesnummer binnen de natuurbescherming. De organisatie, opgericht door Paul Fentener van Vlissingen, heeft in 22 Afrikaanse natuurgebieden het volledige gezag overgenomen van de staat en beheert een oppervlakte vergelijkbaar met Groot-Brittanië, met steun van westerse regeringen en filantropische miljardairs. Maar is het nog van deze tijd, een merendeels witte directie die beslist wat er in Afrika gebeurt? Werkt de gewelddadige aanpak van African Parks niet averechts? Olivier van Beemen deed ruim drie jaar onderzoek en liet zich niet afschrikken door een beschuldiging van spionage, een deportatie en hardnekkige tegenwerking van African Parks zelf.
Over de sprekers
Olivier van Beemen is onderzoeksjournalist en schrijft onder meer voor Follow the Money en De Groene Amsterdammer. In 2019 won hij een Tegel voor zijn onderzoek naar Heineken in Afrika en in 2023 onthulde hij dat diezelfde bierbrouwer niet uit Rusland was vertrokken, zoals aangekondigd, maar 61 nieuwe producten had gelanceerd op de lokale markt. Zijn boek Bier voor Afrika verscheen in vijf talen en werd genomineerd voor diverse prijzen in binnen- en buitenland. Hij gaf de afgelopen jaren lezingen aan onder meer Princeton, Harvard en Sciences-Po.
Esther Marijnen is universitair docent bij de vakgroep ‘Sociologie van Ontwikkeling en Verandering’ (SDC) aan Wageningen University & Research. Ze doet onderzoek naar natuurbescherming in (post-)conflictgebieden en kijkt kritisch naar de rol van ontwikkelingssamenwerking in de militarisering van natuurbeheer en het in stand houden van koloniale machtsrelaties. Centraal Afrika is sinds 2012 haar onderzoeksterrein, voornamelijk de Democratische Republiek Congo, en recentelijk ook Oeganda en Burundi.
Bram Vermeulen is journalist. Sinds 2001 werkte hij als correspondent voor NRC Handelsblad. Eerst in Zuid-Afrika, vervolgens in Turkije en daarna opnieuw in Zuid-Afrika. Daarnaast maakte hij reportages voor de NOS. Sinds januari 2021 is hij terug in Nederland. Voor zijn verhalen voor de VPRO en NRC gaat hij nog steeds op reis. Voor de VPRO maakte hij eerder series als Langs de grenzen van Turkije, In Turkije, Dwars door Afrika, De trek en Sahara. Ook maakte hij de documentaires Mr. Gus, handelaar in oorlog en Cape Town, Gang Town, Lockdown.
Maano Ramutsindela is hoogleraar geografie en was tot vorig jaar decaan van de Universiteit vanKaapstad (UCT). Natuurbescherming is een van zijn onderzoeksvelden. Hij is coauteur van de boeken The Violence of Conservation in Africa (2022) en Sponsoring Nature: Environmental Philanthropy for Conservation (2011) en het artikel ‘Green violence: rhino poaching and the war to save southern Africa’s peace parks’ (2016).
Natuurbeschermer African Parks wordt gesteund door de Postcodeloterij en beroemdheden als Taylor Swift en prins Harry. Maar de parkwachters zouden extreem geweld gebruiken tegen stropers en mensenrechten schenden. Olivier van Beemen deed er jarenlang onderzoek naar. De uitkomsten van zijn werk zullen niet overal in het Westen goed vallen: ,,Afrikanen herkennen zich lang niet altijd in wat de witte mannen het beste vinden voor dieren.”
African Parks, opgericht als een Nederlandse bv, groeide in twintig jaar uit tot de grootste particuliere wildparkbeheerder van Afrika, met volledige zeggenschap over 22 parken in 12 landen. Wat betekent dat voor de soevereiniteit van die landen?
Rangers van African Parks, een organisatie met Nederlandse wortels die 22 natuurparken in Afrika beheert, martelen stropers om een bekentenis af te dwingen, blijkt uit een recent boek. Fortress conservation, zoals gemilitariseerd natuurbeheer wel heet, krijgt vaker kritiek.
Natuurbeschermer African Parks wordt gesteund door goede doelen en beroemdheden als Taylor Swift en prins Harry. Maar intussen zouden parkwachters extreem geweld gebruiken tegen kleine stropers. ‘Binnen enkele minuten gaat iedereen dan praten, zeiden ze.’
Tijdens hun onderzoek naar de natuurbeschermingsorganisatie African Parks werden journalisten Olivier van Beemen en Flore Nobime in Benin opgepakt en vier dagen vastgehouden, op verdenking van spionage. Van Beemen werd het land uitgezet.
African Parks is een relatief onbekende maar machtige organisatie die de volledige zeggenschap heeft over meer dan twintig nationale parken en reservaten in twaalf Afrikaanse landen. African Parks is gevestigd in Zuid-Afrika maar onderhoudt ook nauwe banden met Nederland. Niet alleen is de Postcode Loterij een van de trouwste donoren, de organisatie werd ruim twintig jaar geleden mede-opgericht door de Nederlandse zakenman Paul Fentener van Vlissingen die in de nadagen van zijn carrière iets goeds wilde doen voor de planeet.
Of hij daarin geslaagd is? Journalist Olivier van Beemen deed onderzoek naar het heden en verleden van African Parks. Hij schreef het boek ‘Ondernemers in het wild’, dat deze week verscheen en maakte samen met Katinka Baehr een tweedelige documentaire voor ons: De witte weldoeners van African Parks.
Journalist Olivier van Beemen schreef een boek over de werkwijze van African Parks
De Nederlandse journalist Olivier van Beemen en zijn collega Flore Nobime gingen samen naar het Afrikaanse Benin voor journalistiek onderzoek. Maar daar werd het duo binnen de kortste keren meegenomen door bewapende politie en militairen op verdenking van spionage.
