Naar aanleiding van het recent gepubliceerde boek It’s About Time. The Architecture of Climate Change, zal professor sociaal-economische transities Derk Loorbach de praktijk van backcasting bespreken als een krachtige methode om systematische veranderingen in onze samenleving te realiseren. Door ons een toekomst voor te stellen waarin de problemen van vandaag succesvol zijn opgelost, kunnen we terugredeneren naar het heden en nadenken over de transities die nu nodig zijn om die toekomst te bereiken. Aan de hand van inspirerende voorbeelden uit het verleden en het heden zullen Derk Loorbach en andere praktijkdeskundigen laten zien hoe backcasting niet alleen een waardevol instrument is voor architectonisch ontwerp, maar ook voor ecologische transitie, beleidsstrategieën en artistieke praktijken. Hoe kunnen we onze verbeeldingskracht inzetten om een radicale, transformatieve toekomst te creëren?
Over de sprekers:
Derk Loorbach is directeur van Dutch Research Institute for Transitions (DRIFT), hoogleraar sociaal-economische transities aan de faculteit Sociale Wetenschappen, Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) en academisch boegbeeld van het Klimaatonderzoek Initiatief Nederland (KIN). Daarnaast was hij in 2022 co-curator van de Internationale Architectuur Biennale Rotterdam (IABR).
Loorbach hoort de afgelopen jaren bij de 2% meest geciteerde wetenschappers wereldwijd. Als een van de grondleggers van de methode transitiemanagement, streeft hij er altijd naar aan de voorkant van fundamentele maatschappelijke verandering te werken. Al zijn academische werk is actie-onderzoek, dat wil zeggen, onlosmakelijk verbonden met het ontwikkelen van transitiepraktijk in het bedrijfsleven, de beleidswereld en het maatschappelijk domein.
Joyce van den Berg (Zeist, 1977) is een ervaren landschapsarchitect, een gedreven systeeminnovator en een veelgevraagde spreker, ook internationaal. Met de ontwikkeling en publicatie van de Integrale Ontwerpmethode Openbare Ruimte (2020), en het vervolgonderzoek BiodiverCITY_A Matter of Vital Soil (2021), heeft Van den Berg landelijk en internationaal een nieuwe werkwijze voor de openbare ruimte op de kaart gezet, waarbij ondergrond en bodembiodiversiteit een belangrijke rol spelen. IOOR was onderdeel van de Seoul Biennale for Architecture and Urbanism en ontving de World Landscape Architecture Honour Award 2022 (categorie: Concept Analysis & Planning). BiodiverCITY is opgenomen in het Blauwe Kamer Jaarboek 2022, was onderdeel van de architectuurbiënnale in Venetië in 2021 en won de World Landscape Architecture Award of Excellence 2023 (categorie: Concept Analysis & Planning). Joyce is werkzaam als senior hoofdontwerper en projecttrekker voor grootschalige en complexe duurzame gebiedsontwikkeling en herinrichtingsprojecten binnen de gemeente Amsterdam, waar zij twintig jaar eerder als openbare ruimte ontwerper begon. Voordat zij bij de gemeente in dienst trad werkte Van den Berg bij ontwerpbureaus West 8 en MTD landschapsarchitecten en deed daar ook opdrachten voor gemeenten en provincies. In 2000 studeerde Van den Berg cum laude af aan de Internationale Agrarische Hogeschool Larenstein in Velp en, eveneens cum laude, aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam in 2007. In 2008 richtte Van den Berg haar eigen Studio Berg op (toen nog vandenbergLANDSCAPE geheten). Met haar bureau werkte ze regelmatig samen met anderen, waaronder de architect en fotograaf Nina Kopp. De solotentoonstelling Neues Licht auf das Sperrgebiet in het Deutsches Architektur Zentrum van Berlijn (2009) bracht internationale bekendheid met zich mee en werd ook in het MoMa in New York tentoongesteld. In het kader van dit project introduceerde Van den Berg het concept ‘traumalandschap’, waar ze inmiddels een patent op heeft.
Kunstenaarscollectief de Onkruidenier (Jonmar van Vlijmen, Rosanne van Wijk, Ronald Boer) onderzoekt historische, culturele en potentiële transformaties van de natuur en haar mogelijkheden de mens te evolueren. Als ecosysteem futuristen speculeren ze over aquatische cultuur om tot nieuwe interpretaties te komen over de relatie tussen mens en (stads)natuur, zowel boven als onder de zeespiegel. Zij doen – vaak in gezamenlijkheid met publiek en experts als boeren, bewoners en wetenschappers – veldwerk om planten, lokale kennis, historie en verhalen die daaraan verbonden zijn te doorgronden. Een belangrijke rol hierbij speelt het bevragen en ontrafelen van systemen die zienswijzen op onze leefomgeving domineren.
© Marleen Annema
The history of climate change and the history of architecture are connected in many ways: while architects contributed to building the fossil-fueldriven world that has led to the current ecological collapse, they also explored and developed various alternatives to mitigate the effects of global warming. Using time as a conceptual lens, this book bridges the past, present, and future in new ways, leading to an architecture of climate change.
TIME AND SPEED AS CRUCIAL ACTORS
The title IT’S ABOUT TIME hints at the ever-mounting time pressure under which we are trying to counteract the effects of climate change and connect them to other social challenges. The title also zooms in on time and speed as crucial factors in architecture and spatial design processes and appeals to the profession to work effectively to resolve socioecological urgencies.
In aflevering drie van Kunst is Collectief zijn Jonmar van Vlijmen, Ronald Boer en Rosanne van Wijk van De Onkruidenier te gast. Als ‘ecosysteem-futuristen’ onderzoeken zij hoe we ons kunnen leren aanpassen aan een landschap dat onderhevig is aan klimaatverandering.
Kunstenaarscollectief De Onkruidenier houdt zich bezig met hoe we ons in het heden onze toekomstige rol in het ecosysteem kunnen voorstellen. De veranderende relatie tussen mens en natuur vormt een belangrijk vertrekpunt. Dit doen ze bijvoorbeeld in het meerjarenproject Sweet-Sweat, waarin wordt onderzocht hoe we als mens kunnen overleven in een landschap met voornamelijk zout water. De Onkruidenier werkt ‘locatiespecifiek’, het hier en nu speelt een grote rol en hun projecten zijn vaak tactiel en ervaringsgericht.
