Wie in onze stad komt kan het bijna niet ontkennen: Amsterdam heeft een afvalprobleem. De straten liggen vaak bezaaid met plastic verpakkingen, sigarettenpeuken, lege frietbakjes en andere etensresten. Veel afval komt op straat terecht, via de straat in de grachten en verder de natuur in. Ratten en meeuwen doen zich te goed aan al deze lekkernijen op straat. Echter is dit voor de hygiëne en de gezonde stad niet zo gunstig. Steeds meer mensen storen zich aan het afval op straat en in sommige stadsdelen loopt het de spuigaten uit. Wij nodigen jullie uit om op deze avond met verschillende gemeenteraadsleden in gesprek te gaan over de vieze stad. Wat is de visie van de gemeenteraad om hiermee om te gaan? Hoe kunnen we samen het afvalprobleem in de stad aanpakken?
Wil jij vragen stellen aan de raadsleden over zwerfafval en het afvalprobleem in de stad? Kom dan naar de Stem van de Stad en doe mee met het gesprek!
In de nieuwe programmareeks ‘De Stem van de Stad’ gaan we in gesprek met leden van de gemeenteraad over problemen waar de stad momenteel mee kampt. Wij bespreken hoe de gemeente omgaat met het aanpakken van deze verschillende opgaven, maar ook wat hun doelen en ambities zijn. Zo creëren we samen een open en constructieve dialoog over het maken van politieke beslissingen. In de eerste editie trappen we af met een programma over afval in de stad.
Amsterdam heeft een afvalprobleem. Denk maar aan het dagen blijven staan van grofvuil op straat of de afvalcontainer bij je in de buurt die nooit geleegd lijkt te zijn. Steeds meer bewoners melden overlast door zwerfaval bij de gemeente, al blijkt ook dat dit geen zoden aan de dijk zet. Zo concludeerde Het Parool afgelopen jaar dat in 2020 maar 74% van de meldingen over overlast door zwerfvuil binnen de afgesproken termijn werden afgehandeld, wat logischerwijs resulteert in verdere overlast. De meeste meldingen worden gemaakt in het centrum, wat niet zo gek is als je bedenkt dat niet alleen bewoners afval produceren maar ook het grootschalige toerisme hier een significante rol in speelt. Dit betekent echter niet dat er geen problemen zijn in de rest van de stad. Zo meldde AT5 dat in 2020 maar liefst 81.767 meldingen over zwerfvuil in de hele stad werden gemaakt. Een kleine kanttekening bij deze statistieken moet echter geplaatst worden. Het aantal meldingen nam in 2021 in bijna elke gemeente in Nederland weer af, waarschijnlijk omdat tijdens de coronapandemie in 2020 mensen vaker thuis waren en intensiever gebruik maakten van de openbare ruimte waardoor ze eerder een melding maakten. Desalniettemin blijft het nog altijd een veelvoorkomende ergernis. Zeker wanneer je als bewoner een flink bedrag moet afdragen voor de verwerking van het vuilnis – momenteel een slordige €441 per jaar voor een meerpersoonshuishouden – mag je verwachten dat dat goed geregeld wordt.
Toenemende overlast door zwerfafval lijkt echter niet alleen een probleem te zijn voor de grote stad Amsterdam. Het is een probleem in meerdere steden, maar ook zeker in dorpen. Steeds vaker zagen we het thema dan ook terugkomen als actiepunt in de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen. Opvallend is dat beleid om zwerfafval aan te pakken per gemeente erg verschilt. Den Haag werkt bijvoorbeeld met cameratoezicht en boetes voor afval dumpen naast restafvalcontainers die kunnen oplopen tot €200. Dit terwijl kleinere gemeenten vaker terugvallen op sociale controle en vrijwillige “Straatjutters” die zwerfaval oprapen. Ook natuurgebieden lijken niet aan zwerfvuil te ontkomen. Door de groeiende bezoekersaantallen in recreatiegebieden neemt de vervuiling toe. De gevolgen van zwerfafval voor mens en milieu zijn ook niet mals, zoals de welbekende ongedierteplaag in Amsterdam. Dieren kunnen in afval verstrikt raken maar ook de afbraak van microplastics, afkomstig van zwerfvuil, in de natuur is schadelijk voor gezondheid van mensen wanneer het terecht komt in het eten en drinkwater.
Even resumé: groeiende ontevredenheid, overlast en serieuze gevolgen voor mens en milieu. Nu rest ons enkel de vraag: Wie gaat er wat aan doen? Veel mensen doen er zelf al wat aan; denk aan Amsterdam Cleanup Day waar scholen, bedrijven en de gemeente de handen in elkaar sloegen voor het opruimen van zwerfafval op straat. De oplossing wordt dan ook vaak gezocht bij het individu. Als iedereen de stad netjes zou houden, is er geen probleem toch? Maar is het wel reëel om van mensen te verwachten om hun omgeving schoon te houden wanneer diezelfde omgeving altijd smerig lijkt te zijn? En is het wenselijk om deze verantwoordelijkheid over te laten aan het individu? Wat kan de gemeente verbeteren en hoe willen ze dat gaan doen? Dit zijn enkele vragen die we met elkaar gaan bespreken.
Handhavers schreven afgelopen jaar ruim 20.000 afvalboetes uit, een record. Door corona en volle containers, maar de gemeente kijkt steeds nadrukkelijker ook naar het gedrag de Amsterdammers.
Een nieuwe manier van afvalinzameling, waarbij alleen de volle ondergrondse containers worden geleegd, moest de hoge vuilniskosten van de gemeente drukken én de Amsterdammer blij maken. Maar de proeven met het zogenoemde ‘dynamisch inzamelen’ zijn mislukt. Hoe nu verder met het afval in de stad?
Bergen afval naast de containers is in Amsterdam een terugkerende ergernis. Maar hoe vies is de stad nou precies, en hoe verloopt de afvalinzameling? AT5 zet een aantal cijfers op een rij.
Bij de Lijnbaansgracht, ter hoogte van de Vijzelgracht, worden bewoners geteisterd door een rattenplaag. Het leger aan ratten lijkt met de dag groter te worden. ‘Het is een soort walhalla met al dat afval op straat.’
