Door een tekort aan elektriciens en loodgieters lijkt de geplande energietransitie te mislukken. Hoe komt het dat technische beroepen helemaal uit de mode zijn geraakt? Handwerk staat gelijk aan vies werk, olie op je broek en zwart onder je nagels. Als samenleving wilden we vijftig jaar geleden het volk verheffen. Iedereen moest kunnen studeren, maar daarmee hebben we handwerk en veel waardevolle en onmisbare beroepen naar de achtergrond verbannen. Loodgieters en elektriciens verdienen goud geld, maar nog steeds is de waardering voor hun werk laag. In Nederland wordt nog onderscheid gemaakt tussen theoretisch en praktisch opgeleiden, maar de wal keert het schip. De theoretisch opgeleiden zijn niet langer de elite. De toekomst ligt in handen van handwerkers en het lijkt erop dat de verandering, als het gaat om de energietransitie, van de werkvloer komt.
Zestig procent van de jongeren tussen de 12 en 16 jaar gaat naar het VMBO. Al vanaf de invoering tien jaar geleden wordt dat schooltype afgeschilderd als schrikbeeld, als onderwijs voor verliezers in de kenniseconomie. In die kritiek klinkt een oud maar scherp standsbesef door. Daarmee is een belangrijke doelstelling van het VMBO mislukt: het tegengaan van de statusdaling van het lager beroepsonderwijs.
Het tekort aan vakmensen in de installatiebranche verdubbelt de komende drie tot vijf jaar mogelijk tot 40.000 mensen als er niets gebeurt.
Het Duitse filmpje Das Handwerk toont hoe de wereld er uit ziet als we veel denken, maar er geen vakmanschap meer is om dingen te maken. Er rest ons niets dan naakt bibberen, met lang haar, zonder huis en haard. Juist de combinatie van vakmanschap en wetenschap maakt dat we kans hebben om de grote maatschappelijke problemen op te lossen.
De Tegenlicht uitzending ‘De nieuwe elite‘ wordt op NPO2 uitgezonden op zondag 24 oktober om 22:05u.
