Mounir Samuel (1989) is politicoloog, meervoudig bekroond journalist en auteur. Op 19 december verschijnt zijn nieuwste boek Nederland voor de Nederlanders: mijn antwoord op (extreem)rechts. Mounir presenteert zijn boek tijdens een speciale avond in Pakhuis de Zwijger, waarin hij ook een unieke eenmalige solovoorstelling presenteert over het boek. Vooraf aan deze avond, stelden wij hem alvast wat vragen over de thema’s die naar voren komen in het boek en tijdens deze avond.
Voel je je (nog) thuis in Nederland?
Het pijnlijke is dat ik alsmaar meer besef dat ik nooit thuis in Nederland ben geweest. Wanneer je nooit volwaardig en als vanzelfsprekend Nederlander mag zijn, constant op een wij-zij botst waarbij als ik als Nederlander spreek dat als ‘jij over ons’ wordt uitgelegd, is het feitelijk onmogelijk thuis te zijn. Dat thuis blijkt namelijk iedere keer weer meer voor die Nederlanders die niet over mijn set aan onwelgevallige identiteiten beschikken. Dit is de reden waarom ik de opdracht van mijn boek begin met de woorden:
“Dit boek is voor al degenen die nooit volwaardig Nederlander mogen zijn.
Die niet weten hoe het is om thuis te komen in je eigen land, of zelfs maar veilig te zijn in de kleur van je eigen huid.
Mogen mijn woorden de erkenning geven die al die tijd ontbrak.
Recht spreken, daar waar onrecht heerst.
Waarheid brengen, waar leugens regeren.
Onomwonden benoemen al wat zo lang verzwegen wordt.”
Hoe heb je het afgelopen jaar onder extreemrechts beleefd?
Als politicoloog zie ik dat de uiterste grenzen van onze rechtstaat en parlementaire democratie tot het maximale zijn opgezocht (of ronduit overschreden). Hierdoor is echt blijvende schade aan de democratische werking en functionering van onze staat en samenleving aangericht. Als het om mijn persoonlijke beleving gaat, ervaar ik het als een jaar waarbij de kloof tussen witte Nederlanders en Nederlanders van kleur nog groter en dieper is geworden. Daar waar de eerste groep het groeiende gevaar van (extreem)rechts wellicht eindelijk begint in te zien, wordt deze door de tweede groep allang gevoeld. Dat leidt tot een heel andere gevoel van urgentie, zorg en angst.
Wat is jouw antwoord op extreemrechts?
Een radicaal pleidooi voor een Nederland voor alle Nederlanders. Een land dat leven spreekt, leven brengt en leven geeft. Het is ook een oproep tot verzet. De tijd van een halfhartige like onder een post of een eenzaam protestbord op straat is voorbij. Terwijl personen op de vlucht tot de grote zondebok worden aangewezen dreigen we zelf een volk zonder land te worden, Nederlanders zonder Nederland. Deze regering doet niets van al dat wat nu nodig is om ons voor te bereiden op de rampspoed die boven ons hoofd hangt. Als we deze verdeel-en-heers-politiek door laten gaan, zullen we zelf de personen op de vlucht van de nabije toekomst zijn.
Hoe kan Nederland zich verenigen tegen extreemrechts?
Door massaal en radicaal vreedzaam verzet. Denk daarbij aan massaprotesten, juist ter bescherming van het demonstratierecht. De absolute meerderheid van de Nederlanders wil geen wapenleveranties meer aan Israël. Dat dienen we met grote getallen af te dwingen, maar we moeten ook werk maken van de relaties en samenwerkingen die onze eigen bedrijven en organisaties nog steeds met Israëlische bedrijven en instellingen hebben. We mogen niet toestaan dat er over onze hoofden heen politiek en handel bedreven wordt. Hetzelfde geldt voor het klimaatvraagstuk.
Geld telt. We hebben rigoureuze herinvesteringen nodig en boycots van megavervuilers. Dit gaat om ons spaargeld, onze pensioenen, onze verzekeringen, onze salarissen en onze toekomst. Het betekent ook dat daar waar de overheid bevolkingsgroepen voortdurend tegen elkaar op probeert te zetten we juist intensiever samen gaan werken, in onze bedrijven, organisaties en instellingen een ‘representatiecorrectie’ doorvoeren – dat wil zeggen, bewust personen aannemen met gemarginaliseerde identiteiten. Het grote probleem is dat de grote meerderheid van Nederland nog steeds zwijgt, wegkijkt of zelfs actief faciliteert. Het kan en mag niet zo zijn dat dezelfde activisten en personen met gemarginaliseerde identieke alle professionele én emotionele arbeid verrichten. Spreek je uit. Ga dat ongemakkelijke gesprek wel aan. Stap uit die comfortabele bubbel, voordat die als vanzelf knapt, want uiteindelijk levert deze politiek slechts verliezers op.
Wat kunnen we verwachten van de avond in Pakhuis de Zwijger?
Een dynamische avond waarin het persoonlijke en het politieke, het hoofd en het hart, de ziel en de onderbuik samenkomen. Er is telkens zoveel wat onbenoembaar en onbespreekbaar blijft. Ik wil de drukkende stilte en het beklemmende ongemak voor eens en altijd doorbreken. Dat levert vrijheid op, herkenning en erkenning ook. Die opgeluchte zucht. “Hé, ik was toch niet gek” en ook: “Ik zal me niet langer gek laten maken.” Ik wil Nederland herinneren aan wie wat het land ook kan zijn en de weg naar een Nederland voor alle Nederlanders tonen. Daarvoor zullen we de ongemakkelijke waarheid onder ogen moeten komen. Verwacht van mij geen leuk verhaaltje dat we toch in een oh zo gaaf landje wonen. Het gaat niet goed met Nederland en Nederland doet geen goed. Maar gezamenlijk kunnen we dat wel veranderen. Daarom heb ik een hele reeks sprekers uitgenodigd die voor mij een Nederland voor alle Nederlanders belichamen en zich daar iedere dag voor inspannen. Het is een avond vol politieke statements en moedige stappen en keuzes, maar het is ook een avond waarin ik ruimte wil geven aan onze gevoelens en emoties. We hebben in Nederland nogal de neiging om daar maar langs en overheen te rennen. Daarom speel ik ook eenmalige solovoorstelling over het boek. Zo hoop ik de aanwezigen mee te nemen op de persoonlijke reis die achter mijn boek schuilgaat en al dat wat naar boven kwam tijdens het schrijven.
