Dit jaar zei Eefje Hendriks haar baan op om zich te storten op Deep Canvassing Nederland. Een initiatief dat zij stichtte met collega’s Bruno Lauteslager en Pippi van Ommen. Samen leiden zij deep canvassers op om in heel Nederland open, eerlijke en schurende gesprekken te voeren over belangrijke politieke thema’s waar mensen het niet altijd over eens zijn. Op 23 oktober doen zij mee in het programma over De waarde van een goed gesprek. In dit interview neemt Eefje ons mee in de totstandkoming en de ideeën van Deep Canvassing Nederland.
Wat is Deep Canvassing en hoe is het op je pad gekomen?
Bij Milieudefensie werkte ik aan een grote gesprekken campagne. De campagne was gebaseerd op het Amerikaanse ‘canvassen’, waarbij mensen langs de deuren gaan om te vragen waar ze op gaan stemmen, Biden of Trump? Het gaat hierbij om voter outreach en laten zien dat je campagne voert, wat maar twee tot vijf minuten duurt. Daarnaast was er naar aanleiding van een schokkende en teleurstellende uitslag van een stemming over het homohuwelijk in Amerika ook een beweging ontstaan rondom Deep Cavassing. Dit is eigenlijk het al bekende canvassen, maar draait het om een dieper gesprek aan te gaan vanuit open vragen en verhalen. Deze gesprekken gingen niet om het wijzen naar statistische feiten maar om het vragen naar eigen ervaringen. Het was duidelijk dat er een wezenlijke omslag zat in die gesprekken, mensen verzachten en stonden open voor een ander perspectief. De resultaten waren extreem inspirerend, 10% van de mensen die zij spraken in Amerika bleek blijvend van mening te veranderen. Tot negen maanden lang had zo’n deep canvassing gesprek effect op stemuitslag. Als 10% van de mensen over bepaalde thema’s hun mening verandert is dat echt een politieke landverschuiving. Dat zijn vijftien zetels in Nederland!
Met mijn collega’s Pippi en Bruno zagen we dat dit precies is wat mist in progressief Nederland. We lobbyen, we voeren actie, we hebben onze petities, maar daarbij worden meer medestanders dan tegenstanders bereikt. Om zowel passieve als actieve tegenstanders te betrekken en om daar draagvlak te veranderen, zien wij deep canvassing als een aanvulling op de hele toolbox van campagnevoering van progressief Nederland.
Mooi. En het klinkt ook heel logisch, vanuit je antropologische achtergrond. Terug naar de basis, naar het gesprek.
En ook terug naar de basis van democratie. Op veel plekken is nu polarisatie. Dat was misschien wel het meest voelbaar tijdens corona. Toen durfde ik niet met mensen in gesprek over vaccinaties. Dan dacht ik, jij doet jouw ding, ik doe mijn ding, let’s never talk about it. Terwijl, waarom niet? De basis van democratie is dat je met respect het met elkaar oneens kan zijn en dat je daar dan een gesprek over kan voeren. Ik zie deep canvassing ook wel als een vorm van democratisch herstel, want het is geen neutraal gesprek, we nemen een stelling in als we langs de deuren gaan. Ik geef aan waar ik voor sta en vraag waar diegene in de deur daar ten opzichte van staat. Vanuit daar begin je het gesprek.
Wat is de rol van overtuigen? Want je zei net al dat jullie wel duidelijk stelling nemen.
Zodra wij zeggen dat het een veranderingsstrategie is of dat het kan helpen mensen hun mening te veranderen, dan denken mensen: “nee, overtuigen is niet ethisch”. Maar wij overtuigen altijd op basis van consent. Ik kom niet aan de deur om te vertellen wat je fout doet en wat je moet vinden. Er is geen dwang. En eigenlijk is overtuigen dan heel ethisch, omdat je ruimte maakt voor reflectie. Aan beide kanten, doordat ik me ook probeer in te leven in de ander en diegene in mij. Door iemands persoonlijke ervaring serieus te nemen en gebaseerd op dezelfde gevoelens of emoties je eigen verhaal te delen, maak je in die verbinding ruimte voor reflectie. En in die ruimte worden mensen ook ontvankelijk voor een ander geluid. Ik denk dat het in aanraking komen met een ander geluid, in deze wereld, op zichzelf al best transformerend is. Je bent niet aan het prediken, maar je maakt wel een punt. That’s it. Op schaal zie je dan dat mensen verschuiven van mening.
Het doet me een beetje denken aan het boek Strangers in their own land van Arlie Hochschild, over de belevingswereld van supporters van de Tea Party beweging in Louisiana. In een Deep Story beschrijft Hochschild hoe het voor veel van deze supporters voelt alsof ze in een eindeloze rij staan voor de American Dream en allemaal mensen voor zien dringen.
Ja, het klinkt alsof het raakt aan wat wij doen en horen. Veel mensen beginnen nu met ons te praten over de woningcrisis. Dan zeggen mensen: “Ik wacht al zo lang op een huurwoning en dan komt er zo’n statushouder en die mag dan eerst”. Mensen hebben heel erg dat gevoel van schaarste en oneerlijkheid. Ze hebben het idee dat andere mensen voorrang krijgen en dat hun eigen land niet meer naar hen omkijkt. Dan denk ik, dat klopt, want onze verzorgingsstaat is even kapot. We hebben allemaal schaarste gecreëerd en beleggers krijgen voorrang. Dus dat is eigenlijk dezelfde ervaring, maar een andere oplossing of het aanwijzen van een andere oorzaak. En over dat gevoel in gesprek gaan is wel superbelangrijk, want anders wordt dat een voedingsbodem voor een uitsluitend verhaal: ‘Nederlanders eerst’. Het gaat ook over die onderbuikgevoelens en voedingsbodem serieus nemen en een ander zaadje proberen te planten door ze te bespreken.
Waar zien jullie Deep Canvassing Nederland over een jaar?
Ieder gesprek heeft impact, denk ik. Maar echte impact zit in de schaal. Over een jaar zijn we met honderden mensen maandelijks duizenden gesprekken aan het voeren. We kunnen deep canvassen over allerlei thema’s, zolang het gaat over progressieve verandering. We kijken naar wat er op dat moment actueel en relevant is. Daarnaast denken we altijd in samenspraak met andere grassroots initiatieven en organisaties die al veel langer bezig zijn met een bepaald thema. Want we willen ook niet een plek innemen die iemand in een beweging al heeft. Uiteindelijk moeten campagnes ook lang duren, want je moet gewoon met heel veel mensen praten om een wezenlijk verschil te maken op een thema. Dus het idee is dat we flink opschalen.
Wil je dit initiatief steunen? Deep Canvassing Nederland is bezig met een crowdfunding, klik hier om te doneren!
