Afgelopen vrijdag sloten we de Amsterdamse Week van de Mentale Gezondheid af met het festival ‘Gedeelde Smart’. Met een tevreden gevoel blikken we terug op een betrokken en inspirerende avond.
Opening: een nieuw verhaal.
De energieke afro-dans van Sabou gaf het startschot van dit festival. Dit werd gevolgd door de harde eenzaamheids- en depressiecijfers waarmee onze wethouder Shula Rijxman haar zorgen uitte. Wel ziet ze hoop in de vele Amsterdamse initiatieven die zich inzetten voor het mentaal welzijn van de stad en hier vanavond aanwezig zijn.
Toen betraden Thijs Launspach en Michelle van Tongerloo het podium. Zij deelden iets van hun werk en gingen met elkaar in gesprek. Michelle doet dit vanuit haar perspectief als straatarts die werkt met tijdelijk niet-gehuisveste mensen en personen met een psychische moeilijkheid – zo spreekt ze liever niet over daklozen en psychisch beperkten. Thijs spreekt vanuit een filosofisch perspectief die, zoals de ondertitel van zijn boek luidt, ons helpt ‘mentaal gezond te blijven in een
gestoorde wereld’. Sociale media en prestatiedruk leiden ons af van waar het om gaat in het leven. Er wordt ons een mythe voorgesteld van een individu waarin steeds minder ruimte is voor betekenisvolle verbindingen met de mensen om ons heen. Hier is een nieuw verhaal voor nodig waarin we teruggaan naar ons ‘radicale menszijn’. Michelle vult aan dat dit nieuwe verhaal er een moet zijn waar in de zorg meer ruimte is voor menselijkheid en ‘professionele nabijheid’. Voor haar is nabijheid dat je ook af en toe onorthodoxe dingen doet; bijvoorbeeld geld geven aan cliënten die geen luiers meer kunnen betalen voor hun kind. Kortom, er is een nieuw verhaal nodig waarin meer mensen mee kunnen en de lat soms best wat lager en vooral menselijker mag.
Workshop: het delen van onze smart
Na het openingsprogramma was er een rijk scala aan workshops. Hier een greep uit het aanbod: de dansworkshop van Sabou stond vol met mensen die werden aangestoken door haar enthousiasme en zich al dansend in het zweet werkten. Boven was de documentaire Brandstof te zien. Hier werd zelfs de vloer als zitplaats gebruikt. De portretten van jongvolwassenen die hun ervaring met burn-out deelden werd gevolgd door een nagesprek die zich vooral richtte op burn-out bij mensen van kleur. In het nagesprek werd onder leiding van Puoung Ngo een demonstratie systemisch werk gegeven. Ze gebruikte vrijwilligers uit het publiek om op invoelende manier te laten zien hoe hard het werken is voor mensen van kleur om in Nederland te zijn. Zo blijkt dat het vaak wel tot drie generaties kan duren voordat iemand zich volledig thuis voelt op ‘nieuwe’ grond.
In de zaal ernaast kon je in aanraking komen met Amsterdamse initiatieven die zich elk op een eigen manier inzetten voor het mentaal welzijn van stedelingen. De Gouden Mannen is een stichting die zich inzet voor mannen met een migratieachtergrond die de verbinding met zichzelf of anderen zijn verloren. Samen gaan ze opzoek naar herstel van deze verbinding en het hervinden van eigen regie. Ik Ontmoet Mij zet zich in voor vrouwen met een migratieachtergrond. Door emotioneel lichaamswerk leer je in contact te komen met je wensen en grenzen. Transformers community is een online platform voor jongeren waar ervaringen uitgewisseld kunnen worden als het niet goed gaat en waar je samen kunt werken aan je zelfvertrouwen. Tot slot zet Black Men Talk zich in voor de mentale gezondheid en sociaaleconomische positie van mannen uit het Afrikaans diaspora in Nederland. Ze bieden een veilige plek om in gesprek te gaan over trauma en kwetsbaarheid. Deze initiatieven zetten zich elk op een eigen manier in voor hun community. Dit
doen ze veelal buiten het systeem om en vanuit de grote wens naar meer verbinding en openheid.
Tevens waren gelijktijdig speeddates met humanistisch geestelijk verzorgers bezig. Hier was een intieme en persoonlijke sfeer te voelen. Zij gingen één-op-één in gesprek over een levensvraag die de deelnemer zelf kon inbrengen. Dit leverde bijzondere gesprekken op. Als het gaat over onze smart delen; dat gebeurde hier volop!
Afsluiting: kracht en kwetsbaarheid
Om de avond feestelijk te laten beëindigen, gingen we verder met Amsterdam Stories. Tijdens dit onderdeel namen Des Balentien, Nourddin Doudouh en Aafke Romeijn ons mee in hun kwetsbaarheid die ze elk in eigen vorm vertolken. Des beet de spits af van dit onderdeel van de avond: al rappend nam ze ons mee in haar leven en hoe zij telkens wist op te staan na een tegenslag. Een vrouw met een visie. Ze spreekt over kwetsbaarheid als de start naar een krachtigere versie van jezelf. Nourddin wist het publiek te raken met een gevoelige spoken word over het leven in en tussen twee culturen. “Dansen naar de pijpen van de verwachting van de samenleving”. Een verwachting die voor Nourddin een zware druk legde op zijn Marokkaans-Nederlandse identiteit in Nederland. Hij spreekt over elkaar accepteren zoals we zijn. Tot slot leest Aafke voor uit haar recente boek over depressie. Met humor vertelde ze over haar ervaring met vriendschap in tijden van depressie. Wie blijft en wie verdwijnt uit je leven als het slecht gaat? “Als er mensen verdwijnen – want dit gebeurt – kijk dan vooral naar wie er blijft”.
Ze lieten op verschillende persoonlijke manieren zien hoe storytelling een helende en verbindende kracht kan hebben. In het panelgesprek komen ze overeen dat het opschrijven en delen van hun ervaringen en gedachten een manier is om dingen uit hun hoofd te krijgen. Dan weet iedereen ervan. Nu is het “ook jullie probleem”.
Het festival komt tot een slot als de muziek weer aangaat. Dit keer werden we meegenomen in de swingende tunes van Three Little Clouds. Uit eigen ervaring kan ik zeggen dat ook dit helpt om uit je hoofd te komen: al dansend sloten we deze veelzijdige en bijzondere avond af.
© Job Hulsebosch
© Job Hulsebosch
© Job Hulsebosch
© Job Hulsebosch
