In het project “MOSLIMA” onderzoekt fotograaf Cigdem Yuksel de werking van beeldbanken, archieven en beeldvorming. Welke beelden zijn er te vinden in onze archieven en welke ontbreken er? Welke ‘blinde vlekken’ hebben fotografen, beeldredacteuren en beeldbanken? Waar gaat het mis? Maar vooral: hoe kan het anders?
Tijdens dit eerste gesprek onderzoeken we: wat is nu eigenlijk het probleem? Waar lopen wij, beeldmakers en gebruikers, in onze beroepspraktijk tegenaan? Dragen we bij aan stereotype beeldvorming? Zo ja, hoe gaan we dat oplossen?
Fotograaf Cigdem Yuksel besloot in 2020 onderzoek te doen naar de representatie van moslima’s in beeldbank ANP en publiceerde haar onderzoeksresultaten in het rapport Moslima, hier online te lezen. Het onderzoek zorgde voor uiteenlopende reacties. Sommige collega-fotografen en redacteuren waren welwillend om dit gesprek te voeren, anderen toonden weerstand. Ook merkte Yuksel dat (foto) redacteuren zich niet aangesproken voelden omdat het onderzoek zich specifiek richtte op het ANP en fotografen.
Daarom besloot Yuksel om samen met Ewoud Butter een vervolgonderzoek te doen. Hierin kijken ze specifiek naar het gebruik van foto’s van gesluierde vrouwen in drie landelijke kranten: de Telegraaf, de Volkskrant en NRC. Op deze avond presenteert Cigdem de resultaten van dit onderzoek en gaan we in gesprek met redacties en fotografen over de dynamiek van beeldvorming in de Nederlandse media.
Op 28 november vervolgen we het gesprek door te kijken naar inspirerende voorbeelden en vooruitstrevende initiatieven. In de laatste sessie zal er praktisch gekeken worden naar een oplossing, een werkwijze, een afspraak, een verbond om hier gezamenlijk, redacties, beeldbanken, makers en publiek, verandering in te gaan brengen.
Over de sprekers
Cigdem Yuksel is fotograaf en won in 2016 de prestigieuze Zilveren Camera prijs met haar schrijnende portretserie van Syrische vluchtelingenkinderen die in schoenfabrieken werkten in Turkije. Ze maakte de fotoserie A New Beginning als onderdeel van het transmediale project Shadow Game dat nu overal door het land tentoongesteld wordt en ook te zien was in New York tijdens het prestigieuze Photoville festival. Ze deed onderzoek naar ons collectief visueel geheugen en de visuele representatie van moslima’s in Nederland. Dit resulteerde onder andere in een veelbesproken onderzoeksrapport uit 2020 over de representatie van moslima’s in de beeldbank van het ANP. Ze bevraagt zowel het historisch archief als het collectief visuele geheugen in Nederland. Wie bepaalt welke foto’s en verhalen in ons archief terechtkomen en welke niet? Waarom is dat en hoe kan het visuele geheugen aangevuld worden?
Berna Toprak is PHD Candidate bij Universiteit van Amsterdam en is de mede-oprichter van S.P.E.A.K. Berna is toegewijd aan vraagstukken over de positie van de vrouw en diversiteit in de Nederlandse
samenleving. Gepassioneerd over de positie van migranten vrouwen en
minderheidsgroepen in Nederland en hoe zij zich relateren aan de vrouwenbeweging in Nederland en geïnteresseerd in het schrijven over en bespreekbaar maken van taboeonderwerpen omtrent de positie van de vrouw.
Ze is initiatiefrijk en creatief in het initiëren van dialoog en gesprek over taboeonderwerpen. Ze benadert discussies op een affirmatieve manier en probeer met zoveel mogelijk mensen verbinding te zoeken.
Merel Bem studeerde kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en New York University. Sinds 2000 schrijft ze over beeldende kunst, fotografie en kleding voor de Volkskrant en diverse tijdschriften en publicaties. Sinds vijf jaar verzorgt ze om de week de Volkskrant-rubriek ‘Beeldvormers’, over beeldvorming en de manier waarop fotografie onze kijk op de werkelijkheid bepaalt. In 2016 verscheen haar eerste boek: Doorkijken. Kunst voor het dagelijks leven (De Bezige Bij), over de rol die beeldende kunst in haar persoonlijke leven speelt. In datzelfde jaar kwam ook Dit boek gaat niet over mode (Atlas Contact) uit, een bundel over kleding en waarom mensen dragen wat ze dragen. Van 2018 tot en met 2021 was ze als juryvoorzitter van het Steenbergen Stipendium, een Nederlandse prijs voor pas afgestudeerde fotografiestudenten.
Karin Hollaar is adjunct-hoofdredacteur en chef van de fotoredactie van het ANP. Ze is vanuit de hoofdredactie verantwoordelijk voor de journalistiek fotoproductie.
ANP Foto werkt met vijf zogenoemde staffotografen en heeft een vast kernteam fotografen dat het nationale fotowaardige nieuws non-stop verslaat. Daarnaast zorgen een paar honderd fotografen elke dag voor een beeldende verdieping van het nieuws. De beeldbank van het ANP bestaat uit bijna 75 miljoen beelden. Dagelijks groeit de collectie met 50.000 beelden.
Ilvy Njiokiktjien is een onafhankelijke fotograaf en multimediajournalist gevestigd in Nederland, vertegenwoordigd door VII Photo Agency en is een Canon Ambassador.
Ze heeft in veel delen van de wereld gewerkt, met een focus op Afrika. Als documentair fotograaf brengt ze actualiteiten en hedendaagse maatschappelijke vraagstukken in beeld. Haar werk verscheen onder meer in The New York Times, Der Spiegel, NRC Handelsblad, Telegraph Magazine en Stern en was in 2012 te zien op Visa pour l’Image.
Onderscheidingen omvatten een Canon AFJ Award, twee prijzen bij World Press Photo en de eerste prijs in POYi’s Issue Reporting Multimedia Story.
Tijdens haar werk in Zuid-Afrika in 2007 raakte Njiokiktjien geïntrigeerd door de born-frees, de eerste generatie jongeren geboren na het einde van de apartheid. Gedurende een tijdsbestek van twaalf jaar portretteerde Njiokiktjien hen in haar eigen, persoonlijke en intieme stijl. “Gelijkheid is er op papier, maar een meerderheid van de jongeren gelooft dat blanke Zuid-Afrikanen nog steeds betere kansen hebben, omdat de erfenis van eeuwen van ongelijkheid er nog steeds is.”
Over de moderators
Ciana Mayam werkt als presentator en programmamaker voor NPO Radio 1.
Na de opleiding Media, Informatie en Communicatie aan de Hogeschool van Amsterdam, startte ze haar carrière als socialmediaredacteur bij NPO FunX. Nu is Ciana Mayam iedere week te zien in de Belbus en live show van Kassa, waar ze opkomt voor consumenten. Verder is ze één van de vaste gezichten van Spot On (KRO-NCRV) en presenteert ze de Live Nieuwsupdate van het AD. In 2022 maakt ze haar radiodebuut met het nieuwe programma ‘De Nacht van…’ op NPO Radio 1. Tussen 2 en 5 uur ’s nachts zal ze licht schijnen op verhalen die onderbelicht zijn.
Harm Ede Botje is onderzoeksjournalist en werkt bij Follow The Money.
In 2020 publiceerde hij samen met Mischa Cohen het boek “Mijn meningen zijn feiten, de wording van Thierry Baudet”, dat op de short list stond voor zowel de Brusse-prijs voor beste non ficie, als de prijs voor het beste politieke boek van het jaar.
Harm Ede Botje werkte eerder voor NU.nl, Vrij Nederland, het VPRO-radioprogramma Argos, was verslaggever bij het Radio 1 Journaal en freelancer bij de Vara-radio. Ook presenteerde hij in 2011 en 2012 het VPRO-radioprogramma Bureau Buitenland. Voor VPRO-radioprogrammaHet Gebouw maakte hij ‘Standplaats Sri Lanka’.
Botje studeerde Rechten aan de Universiteit van Amsterdam en deed de postdoctorale opleiding Journalistiek aan de Rotterdamse Erasmus Universiteit. Met het artikel ‘Er wordt gediscrimineerd. Punt uit.’ won hij samen met collega Sander Donkers de EU Journalistenprijs 2005.
