Wij mensen kunnen een hoop leren van de natuur. Zo produceren wij in Nederland gemiddeld 490 kilo afval per persoon per jaar. In de natuur is dit getal 0. Er bestaat geen afval.
Om de natuur hierin beter te begrijpen moeten we kijken naar ecosystemen. Ecosystemen op aarde zijn heel verschillend. Zo lijkt een tropisch regenwoud in Zuid-Amerika totaal niet op een woestijn in Noord-Afrika of een Nederlands bos. Toch werken ze ondanks de grote verschillen ook heel erg hetzelfde. Zo vind je in ieder ecosysteem levende en levenloze natuur. De levende natuur omvat onder andere planten en dieren en is afhankelijk van processen van de levenloze natuur, zoals wind, regen en temperatuur. Ook vind je in elk ecosysteem producenten, consumenten en reducenten. Producenten staan aan de basis staan van een ecosysteem en produceren het grootste deel van de biomassa. Producenten zijn autotrofe organismen, dit zijn bijna alle planten, algen en enkele bacteriën. Ze gebruiken CO2 als bron van koolstof voor hun cellen en halen hun energie uit anorganische stoffen of uit zonlicht. Ze produceren hun voeding dus zelf en zijn hierbij niet afhankelijk van andere organismen. De consument is dit wel. Een consument is een heterotroof organisme dat leeft van andere organismen. Dit kunnen insecten zijn die afhankelijk zijn van blaadjes, maar ook roofvogels die afhankelijk zijn van veldmuizen. Wanneer organismen sterven worden ze opgegeten door schimmels en bacteriën, de reducenten. Zij breken de dode dieren af tot anorganische stoffen. Deze worden vervolgens weer opgenomen door de producenten en zo is de kringloop van stoffen rond.
Natuurlijk is afvalvrij leven in onze maatschappij vandaag de dag geen optie. Maar waarom werpen we geen nieuwe blik werpen op ons afval en ontdekken we de waarde ervan? Op deze manier zouden we zelf een bijdrage kunnen leveren aan deze natuurlijke kringlopen in plaats van ze te verstoren.
Een aantal initiatieven beseften dit ook en gingen ermee aan de slag. Een voorbeeld hiervan is het Initiatief Afval naar Oogst. Bij dit initiatief maken ze samen met de buurt compost van groente- en fruitresten die normaal in de afvalzak verdwijnen. Hun missie is samen met zoveel mogelijk Amsterdammers gf-afval omzetten tot vruchtbare compost, waarmee buurttuinen gevoed kunnen worden, groente, fruit en kruiden kunnen groeien en samen geoogst kan worden! Meer over dit initiatief lees je hier.
Ook kunstenares Fides Lapidaire heeft met haar initiatief Broodje Poep stappen gezet om de voedselkringloop te sluiten. Met haar camper trekt ze langs festivals en evenementen en verkoopt ze broodjes die groot zijn geworden op… menselijk poep en plas. Poep is namelijk goud waard, volgens de kunstenares. Lees hier verder over dit initiatief.
Bij Anna’s Tuin & Ruigte wordt er ook nagedacht over deze kringloop van stoffen. In dit unieke stukje poldernatuur in het Science Park Amsterdam krijgt natuur hiervoor de ruimte. In de tuin worden de principes van permacultuur gebruikt om dit vorm te geven. In de ruigte – het grootste deel van het gebied – gaat de natuur haar gang gaan en wordt er op zijn minst ingegrepen. Een magisch stukje natuur waar alle producenten, consumenten en reducenten samenkomen, leven en dood in elkaar overloopt en de kringloop gesloten is. En dat midden in Amsterdam! Lees hier verder over dit initiatief.
Op 9 februari vindt het programma dood en leven, natuurlijk plaats. Dit is het vijfde programma in de The Voice of Urban Nature-reeks en zal verder ingaan op wat wij kunnen leren van de kringlopen in de natuur. Klik hier om verder te lezen over dit programma en te reserveren.
© Mark Stoop via Unsplash
