In Amsterdam leven we met veel verschillende levensbeschouwingen samen. Iets wat ons in deze diversiteit verbindt is onze stem. We gebruiken onze stem om te zingen, spreken en onszelf uit te drukken. Op 20 november kan je dit komen ervaren met een try-out concert van (Non)-Corpus: God van Genetic Choir. Na het concert gaan we met elkaar in gesprek: wat is de verbindende kracht van de stem? We doen dit met onder andere Mehmet Yamali, verbonden aan de Fatih moskee in Amsterdam. Ik spreek met Mehmet over de stem in de islam en zijn zoektocht naar verbindingen over geloofsgrenzen heen.

Wie ben je en wat doe je?
“Ik sta bekend als allround medewerker in de Fatih moskee, maar ik doe nog veel meer. Ik geef bijvoorbeeld lezingen, ik heb les gegevens aan kinderen over de islam, geef rondleidingen, ben adviseur voor verschillende instanties en schrijf nu een boek. Daarnaast zorg ik er mede voor dat de moskee de verbinding vindt met de stad, ook met niet-religieuze Amsterdammers. We doen nu al vier jaar mee aan Museumnacht en we deden mee aan de Open Atelier Route.”

Wat inspireert je verbinding te zoeken tussen verschillende geloven en met niet-gelovigen?
“Er lopen dingen niet goed in de samenleving, maar bijna niemand benoemt dat echt op een eerlijke manier. Het wordt vaak maar van één kant belicht, terwijl het probleem twee kanten heeft. Neem bijvoorbeeld de criminaliteitscijfers onder allochtone jongeren. Aan de ene kant klopt het dat dit cijfer hoger ligt dan bij niet-allochtone jongeren; het is een gegeven. Maar aan de andere kant is er islamofobie en discriminatie: je naam en uiterlijk moeten kloppen anders val je buiten de samenleving. Het is een probleem dat van beide kanten komt. Ik zie dat het bijna altijd te maken heeft met dat mensen op zoek zijn naar een gevoel van veiligheid. De een zoekt een gevoel van fysieke veiligheid: je veilig voelen als je op straat loopt. De ander zoekt een gevoel van veiligheid in termen van acceptatie, met werk of een stage: erbij horen. Dat je weet: ik zit goed in deze samenleving en hoef me geen zorgen te maken over mijn toekomst. Deze problemen hoeven er naar mijn idee niet te zijn. Maar daarvoor moet er een nieuwe manier van samenleven ontstaan. Er wordt gezegd dat Nederland een joods-christelijke traditie heeft, en dat klopt maar de samenleving is nu veel diverser. Het is nu een joods-christelijk-islamitisch-boeddhistisch-hindoestaans-niet gelovige en andere levensbeschouwelijke traditie. We moeten dus op zoek gaan naar gedeelde kernwaarden als nieuwe basis. Daarvoor moeten we onze levensbeschouwingen herontdekken. Welke kernwaarden delen we?”

Hoe zoek je die verbinding?
“Door vooroordelen en tradities waar mensen in vast zitten open te breken. Op die manier wil ik meer vrijheid en ruimte creëren voor wederzijds begrip. Zo ben ik een tijd geleden een briefwisseling aangegaan met een jonge, gereformeerde studente uit Drenthe. Een dame met een heel andere achtergrond dan ik. Ze wilde graag een andersgelovige interviewen, uiteindelijk leidde dat tot een briefwisseling van circa 80 kantjes die drie maanden duurde. Het was interessant om te merken, dat we ondanks onze verschillen dezelfde noemer delen: we zijn mens. Vanuit dat menszijn moeten we die nieuwe gemeenschappelijke weg vinden.”

Ook de stem kan een verbindende rol spelen. Wat voor rol speelt de stem in de islam?
“Je stem is heel persoonlijk. We gebruiken de stem om een taal te spreken, om je verstaanbaar te maken. Maar als je die taal niet spreekt, dan komt gevoel erbij kijken. Wat voor gevoel geven de tonen van gezang in een lied? Ik luister zelf graag naar anderstalige muziek, terwijl ik er slechts een paar woorden van versta. De betekenis van de teksten begrijp ik dus niet, maar daar gaat het niet om. Met de klank van de stem en melodieën alleen kan je al een gevoel overbrengen. Dat geldt ook voor Koranteksten of voor gospelmuziek, die geven ook een bepaald gevoel. Dat geluid alleen al triggered bij mensen een bepaald gevoel dat boven de betekenis van de tekst uitstijgt. Die verbinding gaat over grenzen heen.”

Wat verwacht je van het programma?
“Ik hoop dat mensen na het programma minder bang zijn voor het onbekende. Iets onherkenbaars voor de een, kan iets heel herkenbaars en belangrijks voor de ander zijn. Laten we proberen op gevoelsniveau te begrijpen waar het voor de ander over gaat. Dat geldt ook voor muziek. Laten we ons openstellen voor elkaars muziek, zodat we kunnen begrijpen waarom die muziek is gemaakt. Wat was er zo bijzonder dat de maker er tijd en moeite in heeft gestoken? Dat begrip kan ons dichter bij elkaar brengen. Want als je de ziel van een liedje kunt aanvoelen vanuit je eigen ziel, dan ontstaat er een connectie. Dus luister niet alleen met je oren, maar ook met je hart en je ziel.”

Dit concert meebeleven? Kom dan op 20 november naar het programma ‘Genetic Choir presenteert (Non)Corpus:God’! Reserveer hier je plek.

Samengesteld door
Iris Mayer
Stagiair Programmamaker Sociale Stad
Dit artikel gaat over